Szczecin: powstanie Specjalistyczne Centrum Badań Identyfikacyjnych

Planujemy powstanie nowego Specjalistycznego Centrum Badań Identyfikacyjnych – powiedział we wtorek podczas posiedzenia sejmowej Komisji Zdrowia kierownik Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie Andrzej Ossowski.

Członkowie komisji wysłuchali informacji na temat "nowoczesnej medycyny sądowej na podstawie doświadczeń pionierskiego projektu naukowego Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów".

Projekt narodził się w roku 2012

– Projekt powstał w 2012 r. – w chwili powstania niewiele osób wierzyło w jego powodzenie i w to, że kogokolwiek uda nam się zidentyfikować przy skali ofiar drugiej wojny światowej i okresu powojennego terroru komunistycznego. Szanse były niewielkie, my byliśmy optymistami i rzeczywiście w ciągu trzech miesięcy od powstania tego projektu udało się zidentyfikować pierwsze ofiary – mówił dr hab. n. med. Andrzej Ossowski.

Dodał, że do ubiegłego roku baza była projektem badawczym, który miał ograniczone możliwości. Przekształcenie go w centrum badawcze dało "nowe możliwości rozwoju całej jednostki".

– To był projekt pionierski, bo zaczęliśmy zbierać nie tylko materiał genetyczny, ale też dane historyczne, stworzyliśmy biobank i zaczęliśmy gromadzić dane genetyczne, które powstają po procesie izolacji DNA podczas procesu profilowania – mówił genetyk.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Diagnostyka molekularna nadal nie jest wykonywana u wszystkich pacjentów onkologicznych

Wyjaśnił, że działanie bazy polega na porównywaniu przez naukowców bazy genotypów materiału porównawczego (pobranego od krewnych ofiar) z materiałem pozyskanym podczas prac ekshumacyjnych – na tej podstawie możliwa jest identyfikacja.

Ossowski dodał, że powstanie bazy zbiegło się w czasie z badaniami w kwaterze Ł Cmentarza Wojskowego na warszawskich Powązkach.

– Zaczynaliśmy ten projekt w 2012 r. od zbierania materiału od osób, które pojawiały się podczas prac na Łączce. Przychodziły tam rodziny pomordowanych i oddawały nam swój materiał genetyczny. Zaufali nam w pewien sposób – materiał genetyczny to najcenniejsza rzecz, jaką dysponujemy. Dzięki temu zaufaniu byliśmy w stanie doprowadzić do identyfikacji – powiedział genetyk.

Podkreślił, że badania na kwaterze Ł były jednymi z najważniejszych, w jakich uczestniczył zespół bazy – obecnie zidentyfikowanych jest 76 ofiar, m.in. Hieronim Dekutowski "Zapora" i jego podkomendni oraz Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka" wraz z trzema podkomendnymi. Ossowski stwierdził, że badania ofiar z Łączki zbliżają się do końca.

Czym się zajmie Specjalistyczne Centrum Badań Identyfikacyjnych?

– Projekt uległ wielkim przekształceniom, zajmujemy się wszystkimi technologiami, które są dzisiaj stosowane w nowoczesnej genetyce – od sekwencjonowania metodą Sangera aż po sekwencjonowanie nowej generacji, od analizy całych genomów DNA mitochondrialnego po analizę całych genomów ludzkich – powiedział badacz, dodając, że zespół zajmuje się także analizami typowo klinicznymi, jak sekwencjonowanie genomów wirusowych i bakteryjnych.

Zaznaczył, że zespół pracuje nie tylko w Polsce, ale też m.in. w Niemczech, w Norwegii, na Litwie, we Francji, w Gruzji i w Stanach Zjednoczonych – pomaga w pracach identyfikacyjnych, ale też dzieli się swoją wiedzą.

Wśród zidentyfikowanych ofiar – jak przypomniał badacz – znalazło się też siedmiu z dziewięciu odnalezionych poległych na Westerplatte.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Ministerstwo Zdrowia wprowadza nową dziedzinę specjalizacyjną

– Identyfikacja była to trudna sprawa, ponieważ żołnierze ci nie pozostawili po sobie żyjących krewnych. Załoga Westerplatte dobierana była specyficznie – tak, aby żołnierze nie mieli specjalnie związków, dzieci. Jedyne osoby krewne byli to zstępni po rodzeństwie, dodatkowo (na niekorzyść działał) czas, od 1939 r. – mówił Ossowski.

Genetyk zauważył, że na początku istnienia bazy identyfikacja przy materiale od tak dalekich krewnych najprawdopodobniej nie byłaby możliwa.

– Planujemy powstanie nowego Specjalistycznego Centrum Badań Identyfikacyjnych, które pozwoli na dalszy rozwój zespołu i pomoże wykorzystać w pełni jego potencjał zarówno naukowy, jak i ludzki, który powstał podczas tego procesu – powiedział genetyk.

Centrum Badań Identyfikacyjnych, Analitycznych, Badawczych i Zagrożeń Epidemiologicznych ma powstać na terenie szpitala klinicznego nr 2 Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie i pomieścić Zakład Genetyki Sądowej, Zakład Medycyny Sądowej, Zakład Toksykologii Sądowej i Klinicznej, a także Centrum Badawcze – Polską Bazę Genetyczną Ofiar Totalitaryzmów.