Rola koordynatora medycznego jest dla pacjenta nie do przecenienia

Konferencja odbyła się 22-24 marca na Wydziale Zdrowia Publicznego SUM w Bytomiu, a zorganizowało ją ON-KO Ogólnopolskie Stowarzyszenie Koordynatorów Opieki Onkologicznej we współpracy ze Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach. Tematem przewodnim spotkania były innowacje w opiece nad pacjentem onkologicznym, a dyskusja toczyła się wokół pracy koordynatorów, w szczególności onkologicznych.

Nadzieja na regulacyjną siłę Krajowej Sieci Onkologicznej

Prezes Stowarzyszenia dr n. o zdr. Eliza Działach przypomniała, że funkcja koordynatora onkologicznego istnieje w polskim systemie ochrony zdrowia od 2015 r. Wprowadzono wówczas tzw. pakiet onkologiczny, w którym jako główne zadania koordynatora wskazano monitorowanie przebiegu leczenia i prowadzenie dokumentacji medycznej.

– Jednak w niektórych placówkach onkologicznych koordynator jest tylko „na papierze”. Mam nadzieję, że wraz z wprowadzeniem Krajowej Sieci Onkologicznej ta kwestia zostanie uporządkowana, a rola koordynatora będzie doprecyzowana. Liczę na to, że KSO będzie nowym otwarciem w opiece koordynowanej nad pacjentem onkologicznym - zaznaczyła dr Eliza Działach.

Na panelu nie zabrakło specjalistów: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Składowski (dyrektor NIO Gliwice i krajowy konsultant ds. radioterapii) razem z dr. n. med. Wiesławem Balem (kierownikiem oddziału chemioterapii dziennej, wojewódzki konsultant ds. onkologii klinicznej) i dr. n. med. Łukaszem Michaleckim (dyrektorem medycznym UCK ŚUM w Katowicach) poruszali temat roli koordynatora w opiece nad pacjentami onkologicznym, podkreślali ważność tej roli, a także proponowali rozwiązania systemowe. Natomiast dr Klaudia Rogowska (dyrektor GCM ŚUM Katowice-Ochojec) opowiedziała o roli koordynatora w szpitalu wieloprofilowym i organizacji pracy. Całość panelu poprowadził dr hab. n. med. Tomasz Holecki, prof. ŚUM, kierownik Zakładu Ekonomiki Zdrowia na Wydziale Zdrowia Publicznego w Bytomiu.

Szybki kontakt w potrzebie

Podczas konferencji przedstawiano potrzeby pacjenta onkologicznego w zakresie opieki koordynowanej. Elżbieta Kozik, prezes Stowarzyszenia Polskie Amazonki Ruch Społeczny, zwróciła uwagę na potrzebę poprawy dostępu do opieki koordynowanej dla chorych na nowotwory, szczególnie w mniejszych miejscowościach, gdzie nie funkcjonują duże centra onkologii. Stowarzyszenie uruchomiło w 2022 r. Centrum Kryzysowe - profesjonalną platformę dla pacjentów onkologicznych i ich bliskich. Przedsięwzięcie jest realizowane we współpracy z ekspertami oraz specjalistami z dziedziny medycyny, którzy w sposób kompleksowy i merytoryczny pomagają pacjentom przejść, krok po kroku, przez wszystkie etapy choroby.

– Chcemy także stworzyć mapę, która wskaże, gdzie w Polsce są koordynatorzy - dodała Elżbieta Kozik. Pomysł znalazł uznanie dr Elizy Działach:

– Możliwość szybkiego znalezienia kontaktu do koordynatora to nieodzowny wymiar pomocy dla pacjenta onkologicznego. Myślę, że z chęcią podzielimy się swoim numerem telefonu czy adresem mailowym - dodała i zaapelowała do koordynatorów onkologicznych, aby zgłaszali się do Stowarzyszenia Polskie Amazonki Ruch Społeczny.

Partner w rozmowie, doradca, przewodnik

Z kolei Joanna Frątczak-Kazana z Onkofundacji Alivia, wymieniając potrzeby pacjenta onkologicznego, wskazała przede wszystkim na obecność partnera do rozmowy na temat swojej choroby i procesu diagnostyczno-terapeutycznego.

– Pacjenci onkologiczni mają pytania, których często nie mogą zadać podczas wizyty u lekarza. Są też chorzy, którzy nawet nie wiedzą, o co zapytać. Pacjenci potrzebują więc osoby, która doradzi, wyjaśni pewne kwestie - sprecyzowała.

Tym bardziej, że - jak podkreśliła - obecnie pacjenci onkologiczni są coraz bardziej świadomi swoich praw i coraz częściej chcą wiedzieć, jakie mają opcje leczenia oraz gdzie otrzymają terapię na najwyższym poziomie. Joanna Frątczak-Kazana przypomniała przy tym, że Fundacja prowadzi projekt Onkomapa - przewodnik po przyjaznych placówkach onkologicznych w Polsce.

Katarzyna Stachowicz, radna Sejmiku Województwa Śląskiego, prezes Fundacji Katarzyny Stachowicz Pokonaj Raka, również zwróciła uwagę na znaczenie rozmowy z chorym na raka:

– Na co dzień współpracuję z koordynatorami z Zagłębiowskiego Centrum Onkologii, Katowickiego Centrum Onkologii i wielu innych placówek, ale także sama rozmawiam z pacjentami, pomagam im właśnie rozmową. Jako pacjentka onkologiczna wiem, jak bardzo jest to ważne.

– Chciałabym podziękować koordynatorom za ich obecność, za to, że są ogniwem łączącym pacjenta onkologicznego w trudnej sytuacji, jaką jest choroba, z lekarzem. Wyciągają do niego pomocną dłoń, są dla niego drogowskazem i pokazują, jak można przejść przez chorobę - powiedziała Katarzyna Stachowicz.

Organizacje pacjenckie 
włączone w opiekę

Głos w dyskusji zabrał także Szymon Bubiłek, członek zarządu Stowarzyszenia Pomocy Chorym na Mięsaki i Czerniaki Sarcoma. Zauważył on, że organizacje pacjenckie także w pewnym sensie koordynują opiekę nad chorym - ich przedstawiciele mają ze sobą stały kontakt i w razie potrzeby przekazują sobie pod opiekę pacjentów.

Szymon Bubiłek wskazał, że koordynatorzy onkologiczni także powinni otrzymywać wsparcie systemowe, tak aby nie byli przeciążeni pracą i mieli możliwości podnoszenia swoich kwalifikacji.

Ważnym aspektem pracy koordynatora onkologicznego jest opieka psychologiczna i dbanie o prawidłowe żywienie w chorobie nowotworowej - nie każda placówka onkologiczna oferuje bowiem poradę psychoonkologia czy dietetyka klinicznego. W czasie konferencji zaznaczono, że aby koordynator opieki onkologicznej mógł wspierać pacjenta na polu psychologicznym i żywieniowym musi mieć do tego odpowiednie narzędzia i w tym obszarze jest jeszcze sporo do zrobienia.

Funkcja potrzebna 
w wielu sektorach ochrony zdrowia

Dr n. o zdr. Mateusz Grajek z Zakładu Zdrowia Publicznego Wydziału Nauk o Zdrowiu w Bytomiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach przypomniał, że rola koordynatora medycznego jako przewodnika pacjenta po systemie ochrony zdrowia została dostrzeżona nie tylko w onkologii, lecz także w innych sektorach medycyny.

– Koordynatora doczekała się podstawowa opieka zdrowotna, kardiologia, ginekologia, transplantologia, medycyna ratunkowa i wiele innych. Dużo mówi się o znaczeniu koordynatora w stanach chorobowych i po zabiegach chirurgicznych. Dlatego obecnie definiuje się te funkcję bardziej jako koordynatora medycznego - podkreślił.

Dr Eliza Działach wyraziła nadzieję, że opieka koordynowana nad pacjentem będzie ewoluowała - nie tylko w onkologii, lecz także w innych dziedzinach medycyny.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Koordynator onkologiczny odgrywa kluczową rolę w systemie, ale należy ją doprecyzować