Jaka jest bezpieczna dolna granica stężenia cholesterolu LDL

Z badań wynika, że nawet bardzo niskie stężenie cholesterolu LDL (poniżej 50 mg/dl) zmniejsza ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych i nie wpływa na wzrost częstości powikłań.

Jak wykazują wszystkie dotychczasowe analizy, ryzyko niekorzystnych incydentów sercowo-naczyniowych obniża się w sposób liniowy wraz ze spadkiem stężenia cholesterolu LDL, a ponadto nie ma dolnej granicy, poniżej której redukcja stężenia tej frakcji przestaje być bezpieczna. Nadal obowiązuje więc zasada: „im niżej, tym lepiej”. Im niższe stężenie cholesterolu LDL, tym mniejsze ryzyko sercowo-naczyniowe.

Potwierdzeniem tej tezy są chociażby wyniki badania IMPROVE-IT, w którym terapia ezetimibem i simwastatyną pozwoliła osiągnąć istotnie niższe średnie stężenie cholesterolu LDL (ok. 55 mg/dl) oraz istotnie większą redukcję częstości złożonego punktu końcowego [zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych, zawał serca, niestabilna dławica piersiowa wymagająca hospitalizacji, ponowna rewaskularyzacja (≥ 30 dni od dnia randomizacji) lub udar mózgu niezakończony zgonem] w porównaniu z monoterapią simwastatyną (stężenie cholesterolu LDL około 70 mg/dl).

W metaanalizie Boekholdta i wsp., gdzie analizie poddano 8 randomizowanych badań, porównywano częstość występowania incydentów sercowo-naczyniowych w grupach chorych osiągających następujące stężenia cholesterolu LDL: poniżej 175 mg/dl, 75-100 mg/dl, 50-75 mg/dl oraz poniżej 50 mg/dl. Osiąganie bardzo niskiego stężenia cholesterolu LDL, tj. mniej niż 50 mg/dl, wiązało się z największą redukcją częstości występowania incydentów sercowo-naczyniowych.

Jeśli chodzi o ryzyko wystąpienia powikłań będących efektem niskiego stężenia cholesterolu LDL, to warto podkreślić, że w ostatnich badaniach służących ocenie rezultatów intensywnej terapii hipolipemizującej, dowiedziono, że nawet bardzo niskiemu stężeniu cholesterolu LDL (poniżej 20 i 10 mg/dl) przez ponad 2 lata nie towarzyszył istotny wzrost częstości powikłań w porównaniu z pacjentami ze stężeniem cholesterolu LDL 100 i więcej mg/dl. Jak się wydaje, nie niskie wartości cholesterolu LDL, ale osobnicza reakcja na statynę jest przyczyną powikłań, dlatego w przypadku dobrej tolerancji leków intensywne leczenie hipolipemizujące jest jak najbardziej uzasadnione.

W amerykańskich wytycznych dotyczących leczenia hipolipemizującego z 2013 r. rekomenduje się zmniejszenie dawki statyny, ale nie odstawienie leku, jeżeli stężenie cholesterolu LDL w dwóch kolejnych badaniach laboratoryjnych wynosi poniżej 40 mg/dl.

Pamiętajmy także, że w nowoczesnej terapii hipolipemizującej powinniśmy praktycznie ograniczyć się jedynie do dwóch silnych, a zarazem bezpiecznych statyn – atorwastatyny i rosuwastatyny – stosując je w odpowiednio dużych dawkach, tak aby osiągnąć cel terapeutyczny.

Artykuł powstał we współpracy z firmą Sandoz. KARD/066/06-2018