Zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej w przebiegu infekcji SARS-CoV-2
Błona śluzowa jamy ustnej jako odcinek układu pokarmowego jest łatwo dostępna dla badania klinicznego, często jednak pomija się je w codziennej praktyce. Zmiany patologiczne, będące objawem zarówno różnych chorób ogólnych, jak i stanów przednowotworowych i nowotworów, mogą mieć postać: plam, nadżerek, owrzodzeń, ubytków tkanek, odleżyn, zmętnienia, pęknięcia, stwardnienia, uwypuklenia lub rozrostu.
Każda podejrzana zmiana, która nie ulega remisji przez dwa tygodnie od wprowadzenia leczenia zachowawczego, powinna być usuwana wraz z marginesem makroskopowo zdrowych tkanek, co stanowi złoty standard postępowania.
Koronawirus SARS-CoV-2 a zaburzenia percepcji smaku
Aktualne badania wskazują, że infekcja SARS-CoV-2 obejmuje m.in. oddziaływanie na komórki poprzez receptor enzymu konwertującego angiotensynę 2 (ACE2). Z tego względu komórki błony śluzowej języka i gruczołów ślinowych mogą być rezerwuarem wirusa, a w efekcie również objęte stanem zapalnym. Interakcja SARS-CoV-2 z receptorami ACE2 może też osłabiać wrażliwość kubków smakowych, wywołując ewentualnie dysfunkcje w percepcji smaku.
Charakterystyczne objawy kliniczne ze strony jamy ustnej nie są często opisywane w przebiegu COVID-19. Najczęściej opisywane są zaburzenia smaku pod postacią zmian ilościowych i jakościowych o różnym stopniu nasilenia. Wśród pacjentów chorujących na COVID-19 zaburzenia smaku są bardzo powszechne i obejmują aż 45 proc. osób.
COVID-19 a pęcherze, nadżerki i owrzodzenia
Część badań sugeruje koincydencję występowania zmian patologicznych na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej z infekcją SARS-CoV-2 na skutek zmniejszenia miejscowej i ogólnej odporności organizmu w przebiegu choroby, a nie infekcję SARS-CoV-2 jako główną przyczynę powstania objawów. Nie zmienia to jednak faktu, że coraz więcej jest raportowanych nietypowych objawów klinicznych, zgłaszanych przez chorujących na COVID-19, obejmujących zmiany dermatologiczne i zmiany na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej.
Najnowsze publikacje na temat zmian na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej w przebiegu COVID-19 zwracają uwagę na możliwy związek z uszkodzeniem tkanek lub powikłaniami trombocytopenii, terapii przeciwzakrzepowej, rozsianych wykrzepianiem wewnątrznaczyniowym i ogólnoustrojowym zapaleniem.
Podobnie jak w przypadku innych chorób wirusowych, w przebiegu których obserwowane są zmiany patologiczne na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej, podczas infekcji SARS-CoV-2 mogą pojawiać się zmiany o charakterze pęcherzy, nadżerek i owrzodzeń. Przerwanie ciągłości powierzchni błony śluzowej jamy ustnej może być również związane z dysbiozą w przebiegu infekcji wirusowej.
Zmiany w jamie ustnej: wpływ leków czy nierównowagi immunologicznej?
Dodatkowo na powstanie zmian na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej mogą mieć wpływ leki i preparaty lecznicze stosowane w trakcie choroby. Chodzi zarówno o te przepisywane przez lekarzy, jak i leki, preparaty lecznicze, suplementy diety i inne środki zażywane przez pacjentów bez konsultacji lekarskiej.
Zaburzenia równowagi immunologicznej występujące podczas infekcji mogą również sprzyjać powstaniu późnych i wtórych do zakażenia zmian na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej. Ponieważ zmiany na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej u znaczącej grupy pacjentów chorujących na COVID-19 rozwijają się w trakcie hospitalizacji związanej z chorobą, sugeruje to powiązanie wystąpienia tych zmian jako możliwego powikłania terapii. Czas, w jakim najczęściej po raz pierwszy pojawiały się zmiany na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej u pacjentów chorujących na COVID-19, jest różny i wynosi od 4 do nawet 90 dni od pierwszych objawów choroby, dlatego podaje się w wątpliwość bezpośrednie powiązanie z infekcją.
Pomimo że zmiany na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej nie należą do najbardziej typowych i rozpowszechnionych objawów infekcji SARS-CoV-2, są one coraz częściej raportowane. Do tej pory powiązanie etiologiczne pomiędzy zakażeniem SARS-CoV-2 i występowaniem zmian na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej oraz na skórze nie jest w pełni poznane i budzi szereg wątpliwości. Możliwe jest zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie powiązanie pomiędzy infekcją i zmianami patologicznymi, koincydencja oraz reakcje na stosowane leczenie.
Piśmiennictwo:
- Amorim Dos Santos J. et al.: Oral manifestations in patients with COVID-19: a living systematic review. J. Dent. Res. 2021, 100.2: 141-154.
- Brandão T.B. et al.: Oral lesions in patients with SARS-CoV-2 infection: could the oral cavity be a target organ? Oral Surg., Oral Med., Oral Pathol., and Oral Radiol. 2021, 131.2: e45-e51.
- De Sousa F.A.C.G., Paradella T.C.: Considerations on oral manifestations of COVID-19. J. Med. Virol. 2021, 93.2: 667-668.
- La Rosa G.R.M. et al.: Association of Viral Infections With Oral Cavity Lesions: Role of SARS-CoV-2 Infection. Front. Med. 2021, 7: 1059.
- Fidan V., Koyuncu H., Akin O.: Oral lesions in COVID-19 positive patients. Am. J. Otolaryngol. 2021, 42.3: 102905.
- Checchi V. et al.: COVID-19 dentistry-related aspects: a literature overview. Int. Dent. J. 2021.
Źródło: Puls Medycyny
