Złoty Skalpel 2014 dla balonowej angioplastyki tętnic płucnych

„Nadciśnienie płucne to jedna z najrzadszych, ale jednocześnie najbardziej niebezpiecznych chorób układu krążenia, która dotyka kilku tysięcy Polaków” – mówił podczas odbierania nagrody dla wyróżnionego zespołu prof. nadzw. Marcin Kurzyna. Zwycięski Zespół Hemodynamiczny Kliniki Krążenia Płucnego i Chorób Zakrzepowo-Zatorowych CMKP z Europejskiego Centrum Zdrowia w Otwocku na czele z prof. Adamem Torbickim od wielu lat rozwija nowe metody diagnostyki i terapii w tym zakresie, w tym balonową angioplastykę tętnic płucnych, potocznie nazywaną „balonikowaniem tętnic”. Ta wdrożona przez nich, innowacyjna w skali świata metoda (Polska jest trzecim krajem, po Japonii i Norwegii, w którym ją wprowadzono) stwarza szansę uniknięcia ewentualnego przeszczepu płuc u chorych z zakrzepowo-zatorowym nadciśnieniem płucnym (ang. chronic thromboembolic pulmonary hypertension, CTEPH), którzy zostali zdyskwalifikowani z leczenia kardiochirurgicznego.

Jury konkursu doceniło „przydatność procedury i jej kliniczne znaczenie w poprawie wskaźników hemodynamicznych, a tym samym rokowania u pacjentów, którzy do tej pory nie mieliby innej opcji terapeutycznej poza ewentualnym przeszczepem płuc”.

WIĘCEJ O PROJEKCIE >> Innowacyjna metoda udrożnienia zablokowanych tętnic płucnych

Prof. Adam Torbicki w czasie finałowej gali konkursu przebywał na konferencji onkologicznej w Madrycie. W jego imieniu statuetkę odebrał prof. Marcin Kurzyna, który kierował pierwszym przeprowadzonym w otwockiej klinice zabiegiem angioplastyki tętnic płucnych. Podkreślił on fakt, że prof. Adam Torbicki problemem nadciśnienia płucnego w Polsce zajmuje się już od dwudziestu lat. „Jest inicjatorem i motorem naszego zespołu” – powiedział prof. Kurzyna. Zdradził też, na co zostanie przeznaczony zwycięski grant w wysokości 10 tys. zł. Będzie to cegiełka na aparat do zewnątrzustrojowej oksygenacji (ECMO).

W oczekiwaniu na ogłoszenie wyniku konkursu na wybitnego innowatora polskiej medycyny, wybranego spośród z 10 wyróżnionych projektów finałowych (pełna lista poniżej), uczestnicy wydarzenia wysłuchali wykładów prof. Macieja Banacha, prof. Pawła Grieba oraz prof. Janusza Skalskiego, kierownika zwycięskiego projektu z 2013 roku, który podobnie jak tegoroczny dotyczył kardiochirurgii.

Prof. Maciej Banach, dyrektor Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, opowiedział o tym, jak szpital krok po kroku wychodzi na prostą z zadłużenia wynoszącego 278 mln zł. Wielokrotnie podkreślał, że odkąd objął stery łódzkiej placówki, postawił na know-how, który pozwolił mu znajdować rozwiązania tam, gdzie sytuacja wydawała się beznadziejna. Pochwalił się też faktem, że szpital, mimo swojego zadłużenia, pozyskał środki na modernizację Centrum Rehabilitacji Dziecięcej.

Ze świata zarządzania w służbie zdrowia w świat nowatorskich leków przeniósł uczestników konferencji prof. Paweł Grieb z Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN, który mówił o tym, czy leki referencyjne i generyczne, biologiczne-innowacyjne i biologiczne-biopodobne są równie bezpieczne. Podkreślał, że leki biologiczne otworzyły nowe perspektywy przed medycyną.

Z kolei prof. Janusz Skalski opowiedział o postępach w pracy swojego zespołu z Kliniki Kardiochirurgii Dziecięcej Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie, nagrodzonego w 2013 roku Złotym Skalpelem za projekt „Wszczepienie sztucznych komór serca (Berlin Heart) u małych dzieci”. Profesor ujął wszystkich, gdy pokazał film przedstawiający małego pacjenta po wszczepieniu sztucznej komory serca, który tańczył do kamery. W swoim krótkim wykładzie prof. Skalski sięgnął też do historii i przypomniał, że Polacy mają bardzo wiele zasług w dziedzinie kardiochirurgii (pierwszy udany zabieg kardiochirurgiczny w Polsce odbył się już na początku ubiegłego stulecia w Warszawie).

Do II etapu konkursu Złoty Skalpel 2014 zakwalifikowały się następujące projekty:

1. Projektowanie oraz zastosowanie indywidualnie dobranych wszczepów znacznie zwiększających jakość życia pacjenta

autor: Rafał Zieliński, kierownik projektu, student VI roku Wydz. Lekarskiego oraz III roku Wydz. Lekarsko-Dentystycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

2. Procedura leczenia pozaustrojowego hipotermii

autor: dr n. med. Tomasz Darocha, główny koordynator ds. pozaustrojowego leczenia pacjentów w hipotermii, Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II.

3. Program wykrywania wad słuchu u dzieci w wieku szkolnym w Polsce i na arenie międzynarodowej

autor: prof. dr hab. n. med. Henryk Skarżyński, dyrektor Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu.

4. Stworzenie zaplecza hepatologiczno-internistycznego dla Programu przeszczepień wątroby w Centralnym Szpitalu Klinicznym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

autor: prof. zw. dr hab. n. med. Marek Krawczyk, kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

5. D-dimery — nowy marker w diagnostyce raka trzustki

autorzy: prof. dr hab. n. med. Janusz Strzelczyk, kierownik Oddziału Klinicznego, dr n. med. Adam Durczyński, adiunkt, dr  n. med. Dariusz Szymański, zastępca kierownika, Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, USK nr 1.

6. Balonowa angioplastyka tętnic płucnych i stworzenie pierwszego w Polsce interdyscyplinarnego zespołu interwencyjnej kardiologii/radiologii i kardiochirurgii krążenia płucnego.

autorzy: Zespół Hemodynamiczny Kliniki Krążenia Płucnego i Chorób Zakrzepowo-Zatorowych CMKP w Europejskim Centrum Zdrowia Otwock, kierownik prof. dr hab. n. med. Adam Torbicki.

7. Hybrydowa rewaskularyzacja serca

autorzy: prof. dr hab. n. med. Mariusz Gąsior, kierownik Oddziału Chorób Serca i Naczyń, Śląskie Centrum Chorób Serca, prof. dr hab. n. med. Marian Zembala, dr n. med. Mateusz Tajstra, dr n. med. Michał Hawranek.

8. Pierwsza w Polsce transplantacja twarzy i pierwsza w świecie transplantacja twarzy ratująca życie

autor: prof. dr hab. n. med. Adam Maciejewski, Klinika Chirurgii Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej Centrum Onkologii IMSC, Oddział w Gliwicach.

9. Pionierski zabieg wszczepienia implantu BACE (zewnętrzna annufoplastyka
serca) w leczeniu funkcjonalnej niedomykalności zastawki

autorzy: prof. dr hab. n. med. Marek Deja, kardiochirurg, dr n. med. Marcin Malinowski, kardiochirurg, dr n. med. Magdalena Mizia, kardiolog echokardiografista, dr n. med. Wojciech Kruczak, specjalista anestezjolog, Oddział Kardiochirurgii Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 7 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. L. Gieca.

10. Leczenie radiochirurgiczne w urządzeniu Gamma Knife zmian o charakterze Hamartoma mózgu

zgłoszenie: Uniwersyteckie Centrum Okulistyki i Onkologii, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

Jury konkursu Złoty Skalpel 2014

• Krzysztof Jakubiak, redaktor naczelny „Pulsu Medycny"
• prof. Leszek Czupryniak, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, członek Zarządu Głównego Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASO), kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
• dr hab. Andrzej Horban, konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych, zastępca dyrektora ds. medycznych Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego w Warszawie, prezes Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS
• prof. Piotr Kuna, dyrektor Szpitala Klinicznego im. Norberta Barlickiego w Łodzi, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Alergologicznego
• prof. Grzegorz Opolski, konsultant krajowy w dziedzinie kardiologii, I Katedra i Klinika Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
• prof. Bolesław Rutkowski, Klinika Nefrologii, Transplantacji i Chorób Wewnętrznych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
• dr hab. Piotr Wysocki, Oddział Chemioterapii Wielkopolskiego Centrum Onkologii oraz Zakład Immunologii Nowotworów, Katedra Biotechnologii Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
• Magdalena Rzeszotalska, Polpharma

Z ostatniej chwili: Udana operacja hybrydowego wszczepienia zastawki płucnej u 5-letniego dziecka

Krakowscy kardiochirurdzy wszczepili 5-letniej dziewczynce biologiczną zastawkę płucną typu MELODY-Medtronic. To najmłodsze dziecko, któremu zaimplantowano taką zastawkę, przeznaczoną do wszczepiania przeznaczyniowego. 

Zabiegu dokonali specjaliści z Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie wraz z prof. Tomaszem Moszurą z CZMP w Łodzi i prof. Marcinem Demkowem z Instytutu Kardiologii w Warszawie. „Zabieg był trudny technicznie ze względu na wagę pacjenta: nigdy wcześniej na świecie nie wszczepiono zastawki u tak małego dziecka” – tłumaczy prof. Tomasz Moszura. 

Dotychczas takie zabiegi wykonywano głównie u osób dorosłych, u dzieci wyjątkowo. Najmniejszy pacjent na świecie, któremu wszczepiono zastawkę ważył powyżej 16 kg. Tymczasem 5-letnia pacjentka krakowskiej kliniki waży tylko 12 kg. Urodziła się ze złożoną wadą rozwojową serca (wspólnym pniem tętniczym) i pomimo bardzo wcześnie przeprowadzonej korekcji wady po urodzeniu, rozwinęło się u niej ciężkie tętnicze nadciśnienie płucne. Ostatnio była leczona operacyjnie nowatorską metodą zespolenia sposobem Pottsa. Przeszła już zatem dwie poważne operacje, ale jej życie nadal było zagrożone z powodu zaawansowanej niedomykalności wszytej poprzednio protezy tętnicy płucnej. 

„Operacja hybrydowego wszczepienia zastawki była jedyną szansą uratowania dziecka, choć była to niebezpieczna operacja. Konwencjonalna metoda operacyjna wszczepienia zastawki była w tej sytuacji wykluczona ze względu na skrajnie wysokie ryzyko związane z wcześniej przeprowadzonymi procedurami” – tłumaczy prof. Janusz Skalski, kierownik Kliniki Kardiochirurgii w Krakowie.

Nie było także możliwe zaimplantowanie zastawki przeznaczyniowej z powodu zbył małych rozmiarów naczyń. Dlatego podjęto decyzję o operacji hybrydowej, tj. otwarciu klatki piersiowej i implantacji zastawki z przebicia wolnej ściany prawej komory serca. Wymagało to niewiarygodnej precyzji i ogromnego doświadczenia w implantacji takich biologicznych zastawek. „Nie moglibyśmy wykonać tej operacji, gdybyśmy nie dysponowali możliwościami technicznymi nowoczesnej sali hybrydowej z dwupłaszczyznową wizualizacją – podkreśla prof. Skalski. – Nikt wcześniej nie odważył się na przeprowadzenie tak karkołomnej operacji w podobnie trudnej sytuacji i u tak małego dziecka. To otwarcie nowych możliwości z wykorzystaniem najnowocześniejszej technologii medycznej. Cieszę się, że teraz możemy podejmować takie niezwykłe wyzwania i jak widać zaczynamy w nowych warunkach od najwyższego pułapu”.