Zakrzepica a podróż

Na pytanie odpowiadają lek. Patrycja Ozdowska, prof. Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii AM w Warszawie:

Wielokrotnie dyskutowano o roli podróży samolotem jako niezależnym czynniku patogenetycznym choroby zakrzepowo-zatorowej obejmującej zakrzepicę żylną i/lub zatorowość płucną. Pierwszy przypadek zakrzepicy żylnej kojarzonej z podróżą lotniczą został opisany w 1954 roku. Od tego czasu przeprowadzono wiele badań, w których próbowano udowodnić wpływ podróżowania samolotem na rozwój zakrzepicy żylnej. Unieruchomienie, wymuszona podczas długotrwałego lotu pozycja ciała, odwodnienie, panująca w kabinie samolotu hipobaryczna hipoksja prawdopodobnie odgrywają istotną rolę w patogenezie triady Virchoffa.

Duży, a być może zasadniczy, wpływ na rozwój zakrzepicy wywiera czas podróży oraz współistniejące czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Jedno z badań, w którym oceniano częstość zatorowości płucnej u osób podróżujących samolotem, wykazało znaczy wzrost jej występowania, gdy czas lotu przekraczał 6 godzin. W związku z tym większość ekspertów jest zdania, iż długotrwałą podróż samolotem należy rozważać nie jako niezależny czynnik ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej, ale raczej jako czynnik współdziałający u osób już predysponowanych. Jak wynika z przeprowadzonych badań, większość osób z rozpoznaną ultrasonograficznie zakrzepicą żył głębokich po podróży samolotowej była obciążona co najmniej jednym czynnikiem ryzyka tej choroby.

Profilaktyka przeciwzakrzepowa u podróżnych

Na przestrzeni ostatnich lat opublikowano wyniki badań dotyczących stosowania czynnej profilaktyki przeciwzakrzepowej u podróżnych. Za aktywną profilaktykę uznano stosowanie pończoch uciskowych lub iniekcję z heparyny drobnocząsteczkowej w dawce profilaktycznej. Dały one podstawę do sformułowania wytycznych profilaktyki przeciwzakrzepowej u podróżnych. Eksperci z American College of Chest Physicians (ACCP) wydali w 2004 roku zalecenia odnośnie do stosowania profilaktyki przeciwzakrzepowej w poszczególnych grupach.

• Profilaktykę przeciwzakrzepową należy stosować podczas podróży trwającej powyżej 6 godzin.
• Pasażerowie powinni unikać noszenia odzieży dającej miejscowy ucisk wokół kończyn dolnych oraz pasa.
• Należy zwrócić uwagę na odpowiednią podaż płynów, tak aby zapobiec odwodnieniu. 
• Wskazane są częste ruchy rozciągające mięśnie łydek, które uruchamiając "pompę mięśniową", zapobiegają miejscowemu zastojowi żylnemu.
• W populacji pasażerów z dodatkowymi czynnikami ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej należy oprócz opisanej wyżej profilaktyki biernej zastosować aktywną profilaktykę przeciwzakrzepową. Eksperci zalecają stosowanie odpowiednio dopasowanych podkolanówek, dających stopniowany ucisk (wokół kostki o sile 15-30 mmHg). Inną metodą jest podanie podskórne pojedynczej, profilaktycznej dawki heparyny drobnocząsteczkowej na 2-4 godzin przed wylotem.
• Należy mocno podkreślić, że nie ma uzasadnienia stosowanie kwasu acetylosalicylowego jako profilaktyki choroby zakrzepowo-zatorowej u osób podróżujących.

Wybrane czynniki ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej

• przebyty w ciągu miesiąca zabieg operacyjny, 
• uraz, 
• unieruchomienie, niedowłady, 
• choroba nowotworowa, 
• terapia hormonalna, 
• chemioterapia, radioterapia choroby nowotworowej, 
• choroba zakrzepowo-zatorowa w wywiadzie, 
• zaawansowany wiek, 
• ciąża i połóg, 
• HTZ i antykoncepcja doustna, 
• niewydolność oddechowa lub krążeniowa, 
• zapalne choroby jelit, 
• zespół nerczycowy, 
• choroby mieloproliferacyjne, 
• napadowa nocna hemoglobinuria, 
• otyłość, 
• żylaki kończyn dolnych, 
• wrodzona lub nabyta trombofilia. 

 

CZYTAJ RÓWNIEŻ:

Zakrzepica żył głębokich

Zakrzepica żył głębokich: profilaktyka pierwotna