Wyzwania przed demograficznym tsunami

Przyczynkiem do zapoczątkowanej podczas konferencji publicznej debaty nad stanem i przyszłością opieki długoterminowej w Polsce jest niezwykle szybko rosnąca liczba osób niesamodzielnych oraz przewlekle chorych i system opieki, który w obecnym kształcie nie zapewnia wszystkim pacjentom oraz ich opiekunom właściwego wsparcia. 

"Zależy nam na tym, aby polskie społeczeństwo przygotować na zapowiadane zmiany demograficzne i uświadomić mu skalę tych zmian. Konferencja ma charakter cykliczny, ponadpolityczny i długofalowy ze względu na specyfikę i złożoność zagadnienia. Zmiany w opiece długoterminowej będą trwały wiele lat i będą dostosowywały się do oczekiwań społeczeństwa z jednej strony i możliwości państwa polskiego z drugiej" - podkreśliła dr Elżbieta Szwałkiewicz, prezes zarządu Koalicji „Na pomoc niesamodzielnym".

Zadania dla systemu ochrony zdrowia i opieki społecznej

Zdaniem ekspertów nadal kluczową rolę w opiece nad niesamodzielnymi będą odgrywały pielęgniarki. "Pielęgniarka jest naturalnym łącznikiem między systemem pomocy społecznej a ochroną zdrowia. Jej wiedza i kompetencje pozwalają jej na koordynowanie działań wspomagających funkcjonowanie osób przewlekle chorych i niesamodzielnych. Pielęgniarki również mogą przejąć wiele zadań lekarskich związanych z monitorowaniem stanu zdrowia i kontynuacji leczenia zalecanego przez lekarza" - oceniła Zofia Małas, prezes Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych. Jak jednak zastrzegła, przy tak szerokim zakresie obowiązków i w obliczu rosnącej liczby osób niesamodzielnych niezbędne będzie również wsparcie ze strony opiekunów, którzy dla pielęgniarek powinni być partnerami i realizować na jej zlecenie procesy pielęgnacyjne i opiekuńcze.

Rosnąca liczba osób przewlekle chorych i niesamodzielnych to również ważna próba dla podstawowej opieki zdrowotnej. W ocenie dra Michała Sutkowskiego, prezesa Warszawskich Lekarzy Rodzinnych oraz rzecznika prasowego Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, główną rolą lekarza POZ powinien być właściwy nadzór nad kontynuacją leczenia specjalistycznego, reagowanie na sytuacje kryzysowe i współpraca z pielęgniarkami.

"Inne zadania lekarza podstawowej opieki zdrowotnej to: zlecanie pielęgniarkom postępowania medycznego, przepisywanie leków i zleceń na wspomagające środki pomocnicze oraz zlecanie badań diagnostycznych. Ponadto do jego obowiązków należą środowiskowe, interwencyjne wizyty lekarskie na wezwanie" - wylicza dr Michał Sutkowski.

Wspólnym mianownikiem działań pielęgniarek i lekarzy POZ powinna być również edukacja opiekunów osób niesamodzielnych i przewlekle chorych.

Zmiany w opiece długoterminowej pilnie potrzebne

Jak zaznaczył prof. Piotr Błędowski, dyrektor Instytutu Gospodarstwa Społecznego Szkoły Głównej Handlowej, wprowadzenie niezbędnych zmian w systemie opieki długoterminowej powinno nastąpić możliwie szybko. Głównie z uwagi na fakt, że będzie to proces długotrwały i jego wdrażanie będzie musiało przebiegać etapami.

"Będą one wyznaczane nie tylko przez skalę potrzeb osób wymagających wsparcia ze względu na ograniczoną samodzielność, ale i przez sytuację gospodarczą, a zwłaszcza stan finansów publicznych oraz sytuację na rynku pracy. Najważniejsze jest jednak zapoczątkowanie zmian i ich konsekwentne wcielanie w życie" - tłumaczył prof. Piotr Błędowski.

W przygotowanym na zlecenie Koalicji na Rzecz Osób Niesamodzielnych raporcie diagnozującym stan opieki długoterminowej sformułowano "Dekalog rekomendacji dla rządu", który jest zbiorem wytycznych niezbędnych do przeprowadzenia reformy opieki długoterminowej. Ponadto inicjatorzy konferencji przygotują dokument bazujący także na głosowaniach, jakie przeprowadzono wśród uczestników spotkania.

"Naszym zdaniem opieka długoterminowa powinna być ukierunkowana na umożliwienie bezpiecznego funkcjonowania osobie z chorobą przewlekłą, a szczególnie na spowolnienie lub zatrzymanie procesu utraty samodzielności. Natomiast opieka lekarska powinna być utrzymana na zasadach ogólnych, z wiodącą rolą lekarza podstawowej opieki zdrowotnej" - podkreśliła dr Elżbieta Szwałkiewicz.

POLECAMY także wywiad z dr n. o zdrowiu Mariolą Rybką, konsultantem krajowym w dziedzinie pielęgniarstwa przewlekle chorych i niepełnosprawnych: Opieka długoterminowa nadal niedoinwestowana i niedoceniana