Wirus czy bakteria? Diagnoza od ręki

Naukowcy i laboratoria na co dzień mają dostęp do najnowszej diagnostyki molekularnej. To technika diagnostyczna służąca do określenia, wykrywania i analizy krótkich fragmentów kwasów nukleinowych (DNA lub RNA) pochodzących z próbek pacjentów po to, aby wykryć patogeny biologiczne, czyli m.in. wirusy, bakterie czy grzyby. Takie możliwości techniczne mają jednak zwykle tylko profesjonalne laboratoria, co utrudnia lekarzom pierwszego kontaktu dostęp do szybkiej, bezbłędnej i taniej identyfikacji wielu chorób.

Polscy naukowcy – genetycy, konstruktorzy i biolodzy z firmy Genomtec – znaleźli sposób, by możliwości diagnostyczne profesjonalnych laboratoriów stały się na co dzień dostępne dla tysięcy lekarzy i personelu medycznego, szczególnie w krajach rozwijających się. Efektem prac badawczych polskich naukowców stało się urządzenie Genomtec ID, czyli przenośne laboratorium, które zmieści się w kieszeni. Łączy mobilność, łatwość obsługi i szybkość analizy z profesjonalnym namnażaniem i rozpoznawaniem specyficznych fragmentów DNA i RNA. Badanie może być przeprowadzone przez osobę bez jakiegokolwiek doświadczenia diagnostycznego.

Celem zespołu Genomtec jest na pierwszym etapie umożliwienie wstępnego wykrywania często występujących na świecie chorób zakaźnych, m.in. gronkowca złocistego opornego na metycylinę (MRSA), zapalenia wątroby typu C (HCV), Chlamydia trachomatis (CT) oraz dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae, NG). Urządzenie będzie też z blisko 100-proc. skutecznością wykrywać każdy zdefiniowany wcześniej wirus.

„Wykorzystujemy autorską metodę opartą na namnażaniu materiału genetycznego, zarówno RNA, jak i DNA. Dzięki niej jesteśmy w stanie identyfikować bakterie z dokładnością dochodzącą nawet do 100 proc. Od pobrania próbki do wyniku potrzeba zaledwie 20-40 min, to nawet kilkukrotnie krócej niż w przypadku drogich urządzeń laboratoryjnych, wykorzystujących technikę PCR” – wyjaśnia Miron Tokarski, założyciel i główny technolog Genomtec, doktorant z dziedziny biologii molekularnej.

Genomtec ID będzie wielkości telefonu i wymaga wykorzystania jedynie specjalnej karty. Działa automatycznie, wystarczy nanieść kroplę materiału biologicznego na kartę reakcyjną i wsunąć kartę do urządzenia. Wynik badania pojawi się na ekranie, może zostać również przesłany na adres e-mail. Autorska metoda detekcji oraz urządzenie chronione są międzynarodowymi zgłoszeniami patentowymi.

Obecnie trwają prace nad przenośnym prototypem Genomtec ID.