W sierpniu ruszy pilotaż leczenia gruźlicy wielolekoopornej

Zapadalność na gruźlicę w Polsce w 2020 r. wyniosła 3 388 przypadków, czyli 8,8 na 100 000 mieszkańców. Największy odsetek wszystkich chorych na gruźlicę stanowili pacjenci w wieku 45-64 lat (44,4 proc.). W 2020 r. cudzoziemcy stanowili 3,4 proc. wszystkich chorych na gruźlicę w kraju (116 osób).

Większość polskich pacjentów choruje na gruźlicę, która może być leczona lekami pierwszej linii (DS-TB). W 2020 r. gruźlicę wielolekooporną (MDR-TB) rozpoznano u 38 chorych, w tym u 15 cudzoziemców. Dane o zachorowaniach na gruźlicę są gromadzone w Krajowym Rejestrze Gruźlicy.

Dotychczasowa praktyka leczenia gruźlicy opierała się na leczeniu szpitalnym do uzyskania ujemnych badań mikrobiologicznych plwociny (odprątkowania). Pacjenci z gruźlicą wrażliwą na leczenie typowymi lekami kontynuowali następnie leczenie w warunkach ambulatoryjnych.

System leczenia gruźlicy wymaga zmian

Jak przyznaje resort zdrowia, kontynuacja leczenia pacjentów z gruźlicą wielolekooporną w warunkach ambulatoryjnych była dotychczas bardzo trudna z uwagi na brak odpowiedniego systemu zaopatrywania w leki, brak ustalonego systemu monitorowania leczenia oraz nadzoru nad przyjmowaniem leków przez chorych. Dlatego chorzy na MDR-TB zmuszeni byli do wielomiesięcznych pobytów w szpitalu. Problemem był też ograniczony dostęp do nowych leków przeciwgruźliczych ze względu na ich wysokie ceny oraz brak odpowiedniego systemu finansowania leczenia w trybie ambulatoryjnym.

Potrzebne leczenie także obywateli Ukrainy chorych na gruźlicę

Według danych, na które powołuje się Ministerstwo Zdrowia, do 31 maja 2022 r. w Polsce zarejestrowało się ponad 1,14 mln ukraińskich uchodźców. Jednocześnie wśród chorób zakaźnych Ukraina ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników zachorowań na HIV i gruźlicę.

Zachorowalność na gruźlicę w Ukrainie wynosi około 32 000 przypadków, czyli 73 na 100 000 mieszkańców (2020 r.). Liczba nowych zachorowań na gruźlicę w Ukrainie w 2020 r. wyniosła 19 521 przypadków, przy czym znaczna część pacjentów wciąż pozostaje niezdiagnozowana. 33 proc. pacjentów z gruźlicą płuc w Ukrainie miało gruźlicę lekooporną, czyli prawie 30 razy więcej niż w Polsce.

Leczenie chorych na MDR-TB w Ukrainie w znacznej mierze ma charakter ambulatoryjny. Według szacunków Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie nie wszyscy chorzy na MDR-TB, którzy przybyli na teren naszego kraju z Ukrainy, skutecznie kontynuują leczenie. Jedną z głównych barier w kontynuowaniu przez nich leczenia są trudności w kontynuowaniu leczenia według dotychczasowego schematu.

Dlatego istnieje pilna potrzeba wdrożenia ambulatoryjnego leczenia gruźlicy MDR-TB zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia, które obejmie zarówno uchodźców ukraińskich, jak i pacjentów polskich oraz wypracowanie optymalnego modelu opieki. Istnieje również potrzeba opracowania polskiego modelu telemedycznego monitorowania leków u pacjentów z MDR-TB, podkreśla resort zdrowia.

100 tys. zł kosztuje leczenie jednego pacjenta z gruźlicą wielolekooporną

Szacowany koszt pełnej terapii prowadzonej w ramach programu pilotażowego na jedną osobę wynosi ok. 100 tys. zł (bez kosztów leków stosowanych w ramach terapii). Leki konieczne do leczenia MDR-TB w grupie pacjentów objętych programem pilotażowym zapewnia Ministerstwo Zdrowia, we współpracy z Instytutem Gruźlicy i Chorób Płuc. Leki pochodzą m.in. z darowizny przekazanej przez Światową Organizację Zdrowia.

Świadczenia udzielane w ramach programu dotyczą diagnostyki i leczenia ambulatoryjnego (w tym farmakoterapii) pacjentów.

Pilotaż leczenia gruźlicy wielolekoopornej - warunki dla świadczeniodawców

Warunki wymagane od świadczeniodawców, którzy będą realizatorami programu pilotażowego oraz sposób organizacji leczenia to:

1. całodobowa dostępność lekarza specjalisty w dziedzinie chorób płuc lub chorób zakaźnych;
2. możliwość konsultacji lekarskiej w dni robocze w godzinach od 7:00 do 14:35;

Do programu pilotażowego chorzy będą mogli zgłaszać się bez skierowania, natomiast ostateczna kwalifikacja przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego zatrudnionego w regionalnym ośrodku koordynującym odbywać się będzie po ocenie stanu zdrowia chorego i analizie dostępnej dokumentacji medycznej.

Realizatorami programu będą:

1. Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, jako centralny ośrodek koordynujący – szpital o najwyższym poziomie referencyjności, prowadzący diagnostykę i leczenie najtrudniejszych przypadków, który prowadzi współpracę z ośrodkami leczenia gruźlicy z innych państw, a także współpracuje ze Światową Organizacją Zdrowia, wyznaczony krajowym punktem kontaktowym w dziedzinie chorób płuc;
2. regionalne ośrodki koordynujące wskazane w załączniku do rozporządzenia – projektowany wykaz został przygotowany przez Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie w oparciu o informację o udzielanych przez te ośrodki świadczeniach opieki zdrowotnej z zakresu gruźlicy i chorób płuc, w tym MDR-TB.

Projekt rozporządzenia wprowadzający pilotaż leczenia gruźlicy wielolekoopornej ma wejść w życie 15 sierpnia. Ministerstwo Zdrowia przewiduje, że program potrwa dwa lata.

Źródło: RCL

PRZECZYTAJ TAKŻE: Nadzór nad gruźlicą staje się pilnym wyzwaniem. Ta choroba może nam się wymknąć spod kontroli

Gruźlica - NFZ zmienia wyceny w leczeniu pacjentów

Gruźlica wciąż jest groźną chorobą zakaźną. Najczęściej atakuje płuca, ale zmiany gruźlicze mogą wystąpić w każdym narządzie