Ukazał się projekt Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025
Celem strategicznym Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025 jest zwiększenie liczby lat przeżytych w zdrowiu oraz zmniejszenie nierówności w zdrowiu - czytamy w projekcie rozporządzenia w sprawie NPZ.
23 grudnia 2020 r. Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025.
Zaznaczono w nim, że sytuacja zdrowotna w Rzeczypospolitej Polskiej i jej uwarunkowania w okresie realizacji Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 ulegały systematycznej poprawie. Wśród najistotniejszych czynników wskazać należy poprawiające się warunki życia, wzrastającą wiedzę i świadomość w wymiarze dbania o własne zdrowie, a także reformy systemu opieki zdrowotnej. Nieustającym wyzwaniem pozostaje dalsze usprawnianie i koordynacja licznych działań instytucji publicznych, organizacji pozarządowych oraz sektora prywatnego podejmowanych na rzecz zdrowia oraz kształtowania środowisk sprzyjających zdrowiu - czytamy w dokumencie.
Jak wskazano, mimo że "niewątpliwym wyzwaniem dla zdrowia publicznego (...) jest pandemia COVID-19" to biorąc pod uwagę stałe ryzyko transgranicznych zagrożeń dla zdrowia "w projekcie rozporządzenia nie wskazywano wprost odniesień do pandemii, gdyż w ocenie projektodawcy byłoby to ograniczające."
“Niemniej jednak pandemia i jej wpływ na zdrowie publiczne będą elementem prac w ramach celów operacyjnych” - dodano.
Umieralność i przeciętna długość życia w Polsce w dalszym ciągu odbiegają od średnich wskaźników dla krajów UE
W projekcie zwrócono uwagę, że niezależnie od nowych uwarunkowań wynikających z pandemii COVID-19, biorąc pod uwagę dane wieloletnie, umieralność i przeciętna długość życia w naszym kraju w dalszym ciągu odbiegają od średnich wskaźników dla krajów Unii Europejskiej (UE), a poprawa tych wskaźników nie następuje w wystarczająco szybkim tempie. Wytłumaczono, że społeczeństwo jest w istotnym stopniu obciążone chorobami cywilizacyjnymi, wynikającymi przede wszystkim z niewłaściwego stylu życia, a także zagrożone ich dalszym rozprzestrzenianiem się.
“Jak pokazują zagraniczne badania naukowe, znacznej części przewlekłych chorób cywilizacyjnych można skutecznie zapobiegać, co jest możliwe dzięki odpowiednio zaplanowanej i wdrożonej profilaktyce zdrowotnej. Koszty leczenia następstw chorób cywilizacyjnych kilkudziesięciokrotnie przekraczają wydatki przeznaczane na profilaktykę tych chorób. Istotą interwencji w obszarze zdrowia publicznego jest ich systematyczność, stałość i powtarzalność – jedynie konsekwencja działań w perspektywie wieloletniej, jest gwarantem osiągnięcia zakładanych zmian zdrowotnych” - czytamy w uzasadnieniu projektodawcy.
Wskaźnik dobrej samooceny stanu zdrowia wzrósł w tym samym czasie z 58,3 proc. do 60,7 proc., przy jednoczesnym spadku wskaźnika złej samooceny z 13,7 proc. do 12,9 proc. W 2017 r. liczba zgonów w wyniku samobójstw zmniejszyła się o około 7 proc. w porównaniu z 2015 r.
Cele Narodowego Programu Zdrowia
Cele operacyjne NPZ na lata 2021-2025 obejmują:
- profilaktykę nadwagi i otyłości
Jak zauważono w uzasadnieniu projektu rozporządzenia, nadwaga jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych problemów zdrowotnych związanych ze stylem życia. W naszym kraju odpowiada ona za utratę 11,3 proc. lat przeżytych w zdrowiu (DALY). Zgodnie z raportem „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania” z 2018 r. zbyt wysoka masa ciała cechuje 58,8 proc. mężczyzn i 41,1 proc. kobiet w Polsce, a otyłość odpowiednio 11,2 proc. i 11,3 proc.
- profilaktykę uzależnień
Projektodawcy zwrócili również uwagę, że wyzwaniem dla zdrowia publicznego jest również zwiększająca się w ostatnich latach konsumpcja alkoholu (o 0,04 litra czystego alkoholu w przeliczeniu na liczbę mieszkańców) oraz zatrzymanie trendu spadkowego liczby osób palących codziennie wyroby tytoniowe (w ostatnich latach na wysokim poziomie - 24 proc.).
- promocję zdrowia psychicznego
Projektodawcy powołali się na badanie „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostępność psychiatrycznej opieki zdrowotnej” z 2012 r., które wykazało, że wśród 3 proc. mieszkańców Polski w wieku produkcyjnym, wystąpił w ciągu dotychczasowego życia przynajmniej jeden epizod depresyjny o dowolnym nasileniu.
- zdrowe i aktywne starzenie się
W uzasadnieniu projektu zaalarmowano, że w 2017 r. liczba ludności kraju wynosiła ponad 38 mln, w tym ponad 9 mln (czyli ponad 24 proc.) stanowiły osoby w wieku 60+. Prognoza demograficzna Głównego Urzędu Statystycznego wskazuje, że do 2050 r. nastąpi znaczne zmniejszenie liczby dzieci (w wieku 0–14 lat) oraz młodzieży i osób dorosłych (w wieku 15–59 lat), natomiast zwiększy się liczba osób w wieku 60+. W rezultacie udział osób 60+ w populacji mieszkańców kraju zwiększy się ze wspomnianych 24 proc. zanotowanych w 2017 r. do ponad 40 proc. (czyli do 13,7 mln osób) w 2050 r.
“Zachodzące procesy demograficzne stanowią duże wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej i powodują konieczność odpowiedniego projektowania rozwiązań ukierunkowanych na wdrażanie właściwych działań profilaktycznych, a także z zakresu promocji zdrowia oraz działań leczniczych i rehabilitacyjnych dostosowanych do potrzeb osób starszych” - czytamy w dokumencie.
- zdrowie środowiskowe i choroby zakaźne
Zakres zmian w projektowanym NPZ względem lat 2016–2020
1. Wydłużony został czas obowiązywania NPZ z okresu 5-letniego: 2016–2020 na kolejny 5-letni okres: 2021–2025.
2. Przeprowadzono rewizję zadań w celu uzyskania większej przejrzystości, w katalogu zadań uwzględniono zmiany instytucjonalne oraz bazując na doświadczeniach w realizacji NPZ w poprzednich latach, uzupełniono albo zmieniono wskazanych w zadaniach realizatorów. Tam, gdzie było to niezbędne, na bazie doświadczeń z dotychczasowej realizacji, uproszczona i usystematyzowana została treść niektórych zadań, tak by zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów interpretacyjnych.
3. Bazując na doświadczeniach w realizacji NPZ zaproponowane zostały nowe zadania odpowiadające zdiagnozowanym potrzebom.
4. Zadania, które nie były realizowane w latach 2016–2020 albo cieszyły się znikomym zainteresowaniem ze strony instytucji publicznych realizujących NPZ, nie zostały uwzględnione w projekcie.
5. Wprowadzone zostały zmiany w zakresie sposobu koordynacji realizacji NPZ i przyjętych mechanizmów zarządczych.
6. Zaproponowany został, jako integralna część NPZ, katalog zadań z zakresu zapobiegania zachowaniom samobójczym, który przygotowany został przez zespół roboczy Rady do spraw zdrowia publicznego, o której mowa w art. 6 ustawy. To kompleksowy katalog zadań odnoszących się nie tylko do profilaktyki samobójstw, ale także kryzysów psychicznych we wszystkich grupach wiekowych.
7. W związku ze zmianą sposobu realizacji zadania publicznego, przewidziana jest rezygnacja z kontynuacji programu polityki zdrowotnej pn. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków na lata 2016–2020 i powierzenie zadania dysponującym adekwatnymi zasobami i potencjałem instytutom.
Źródło: RCL
Źródło: Puls Medycyny
