Rak trzustki

Po pandemii COVID-19 i związanych z nią ograniczeniach wzrosła liczba chorych z zaawansowanymi zmianami nowotworowymi. Leczenie takich pacjentów wciąż stanowi wyzwanie dla polskiego systemu opieki zdrowotnej. W wielu przypadkach klinicyści mogą im zaoferować jedynie postępowanie paliatywne.

Rak trzustki zwykle jest rozpoznawany w późnym stadium rozwoju, czego przyczyną są m.in. niespecyficzne objawy, a także trudna i często zbyt późna diagnostyka. Wówczas niemożliwe jest operacyjne usunięcie nowotworu - pozostaje leczenie paliatywne. Jednak w Polsce pacjenci z zaawansowanym, rozsianym rakiem trzustki mają ograniczone opcje terapeutyczne.

Brakuje informacji na temat leczenia raka trzustki - zauważa prof. Lucjan Wyrwicz, kierownik Kliniki Onkologii i Radioterapii Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie. Jak zastrzega, nie zawsze rozpoznanie tego nowotworu jest fatalne i wiąże się ze śmiertelnością.

Polskie Towarzystwo Onkologiczne przydzieli łączną kwotę 450 tys. zł w trzech transzach, przez trzy kolejne lata. W ramach konkursu Towarzystwo wyłoni od 3 do 9 projektów w obszarze raka trzustki o możliwie różnym charakterze: technologicznym, badawczym, edukacyjnym.

Rak trzustki należy do najbardziej śmiertelnych nowotworów, a wykrycie mutacji w genach predysponujących do tego nowotworu może zwiększyć szanse przeżycia – zapewniają eksperci. Niezbędne są wcześnie podjęte badania diagnostyczne i odpowiednia terapia.

W przypadku pacjentów z zaawansowanymi nowotworami neuroendokrynnymi trzustki (NET) możliwości leczenia są ograniczone, a rokowanie niepomyślne. Jednak naukowcy z Yale Cancer Center i Yale New Haven Health's Smilow Cancer Hospital odkryli nową, skuteczną kombinację leków.

Wydaje się, że eksperymentalne leczenie skutecznie powstrzymało postęp zaawansowanego raka trzustki u pacjentki - poinformowali w środę (1 czerwca) lekarze w New England Journal of Medicine. Naukowcy uważają, że terapia może przynieść korzyści milionom ludzi.

Od 6 do 14 proc. - tylko tyle wynoszą 5-letnie wskaźniki przeżycia w raku trzustki na całym świecie. A rok od diagnozy przeżywa około 25 proc. - alarmują eksperci z okazji przypadającego 18 listopada Światowego Dnia Raka Trzustki.

Zdaniem brytyjskich naukowców m.in. uczucie pragnienia i ciemne zabarwienie moczu, choć zwykle świadczą o zwyczajnym odwodnieniu, mogę również oznaczać rozwój raka trzustki. Pracę na ten temat opublikowało pismo „British Journal of General Practice“.

Raka trzustki charakteryzuje bardzo wysoka śmiertelność, co jest spowodowane m.in. późnym występowaniem objawów. Pozwalają go wykryć badania obrazowe, ale pod warunkiem, że zostaną wykonane przez doświadczonego lekarza, który właściwie przeprowadzi badanie, a potem je rzetelnie oceni. W Polsce brakuje jednak centrów diagnostyki raka trzustki - mówi prof. dr hab. n. med. Paweł Lampe.

Rak trzustki należy do nowotworów najtrudniejszych do leczenia, a co za tym idzie rokowanie pacjentów z tą diagnozą w większości przypadków jest złe. Czy na horyzoncie pojawiają się nowe metody diagnostyki i terapii, które mają szansę zrewolucjonizować efektywność opieki nad chorymi?

Zaawansowane uczenie maszynowe oraz wdrażanie nowych algorytmów diagnostycznych dają szansę na wcześniejsze wykrywanie raka trzustki. Eksperci uczestniczący w Światowym Kongresie Nowotworów Układu Pokarmowego wskazują, że dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji, analizującej dane kliniczne pacjenta, możliwe jest wytypowanie osób zagrożonych nowotworem trzustki nawet na 20 miesięcy przed ustaleniem diagnozy. Onkolodzy nie kryją nadziei związanych z nowym rozwiązaniem, ponieważ według dotychczasowych statystyk rak trzustki w 70-80 proc. przypadków jest wykrywany w zaawansowanym stadium.

Nawet w najgorzej rokującym nowotworze, jakim jest rak trzustki, możliwe są wieloletnie przeżycia chorych, jeśli zostanie on wcześnie wykryty i będzie odpowiednio leczony. W Australii 5-letni wskaźnik przeżycia chorych z rakiem trzustki sięga 15 proc.

Według naszych danych stan systemu opieki onkologicznej w Polsce pozostaje dramatyczny – pacjenci nie mają dostępu do optymalnej diagnostyki i leczenia, a rejestry i wytyczne postępowania, które są podstawą uzdrowienia sytuacji i odpowiedzialnego planowania polityki zdrowotnej i wydatków na ochronę zdrowia, nie dość, że nie są należycie realizowane, to nawet nie są zaplanowane – ocenia Alivia.

Ministerstwo Zdrowia planuje rozszerzyć o kolejne dwa województwa – podlaskie i pomorskie – program pilotażowy nowego modelu organizacji opieki onkologicznej. Projekt rozporządzenia w tej sprawie trafił 4 lipca do konsultacji.