Rak szyjki macicy

Polska w 2005 r. rozpoczęła realizację populacyjnego programu profilaktyki raka szyjki macicy opartego na skriningu cytologicznym. Mimo wdrożonego programu, wysoka zapadalność i umieralność na ten nowotwór w Polsce nadal stanowi nierozwiązany problem epidemiologiczny. Jakie są przyczyny nieefektywnej profilaktyki i jak ją usprawnić?

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników pracuje nad nowoczesnym programem profilaktyki raka szyjki macicy. Chcemy, by program ten działał dwutorowo - obejmował poprawę dostępności badań przesiewowych oraz umieszczenie szczepionek przeciwko HPV w kalendarzu szczepień obowiązkowych po 12. roku życia - mówi prof. Piotr Sieroszewski, prezes PTGiP.

Szczepienie przeciw wirusowi HPV, który jest główną przyczyną rozwoju raka szyjki macicy, nie zastąpi regularnej cytologii - i odwrotnie - podkreślają eksperci NIZP-PZH oraz kampanii „Zaszczep się Wiedzą”.

W 2020 roku, a więc kiedy ogłoszono stan epidemii koronawirusa w Polsce, cytologię w ramach badań przesiewowych wykonano u rekordowo niskiego odsetka kobiet - 10,2 proc. Jednak już przed COVID-19 zgłaszalność na to badanie była bardzo niska i nie przekraczała 20 proc. - wynika z analizy dostępnej w ramach map potrzeb zdrowotnych na lata 2022-2026.

Blisko 4 tys. nastolatków zostanie w tym roku szkolnym zaszczepionych przeciwko wirusowi HPV. Wrocławski magistrat prowadzi program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) od 2010 r.

Zielonogórscy lekarze wszyli pacjentce z rozległym rakiem szyjki macicy, który naciekał na mięśnie, sztucznie wyhodowany świński płat. Operacja trwałaosiem godzin.

Zdaniem brytyjskiego eksperta w przypadku kobiet zaszczepionych przeciwko HPV wystarczy niekiedy jednorazowe przeprowadzenie cytologii w życiu, by wykluczyć u nich raka szyjki macicy. Co może zastąpić tę standardowo wykorzystywaną metodę?

W ostatnich latach pojawiły się nowe, bardziej precyzyjne narzędzia diagnostyczne służące wykrywaniu raka szyjki macicy. - Obecnie standardem postępowania powinna być cytologia na podłożu płynnym, która umożliwia jednoczesną ocenę obecności DNA wirusów HPV - mówi w rozmowie z portalem pulsmedycyny.pl prof. Mariusz Zimmer. W Polsce jednak wciąż dominuje konwencjonalna cytologia.

Regularnie cytologię wykonuje tylko około 50 proc. kobiet, a ideałem byłoby 95 proc. - mówi dr hab. Rafał Tarkowski, nawiązując do Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Raka Szyjki Macicy.

Polska ma jeden z najwyższych wskaźników umieralności z powodu raka wśród krajów OECD. Do nowotworów, w których diagnostyce i leczeniu mamy najwięcej do nadrobienia, należą m.in. rak szyjki macicy, czerniak i rak piersi - wynika z raportu „Health at a Glance 2021”.

Problemem systemu organizacji ginekologii onkologicznej w Polsce jest przede wszystkim bardzo duże rozproszenie leczenia chorych. Konieczna jest koncentracja leczenia, co przyczyni się do poprawy czasu terapii, a także jej jakości - ocenia prof. Mariusz Bidziński, konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii onkologicznej.

Program wczesnego wykrywania raka szyjki macicy rozpocznie się już w styczniu 2022 roku. W jego ramach mieszkanki Dolnego Śląska będą mogły wykonać bezpłatnie badania cytologiczne.

Możliwości uzyskania lepszego rokowania chorych na nowotwory należy szukać przede wszystkim w zespołowym postępowaniu wielospecjalistycznym - wskazuje prof. Maciej Krzakowski, odnosząc się do jednego z zagadnień poruszanych podczas kongresu PTOK. Profesor przybliżył również wartościowe dla praktyki w dziedzinie onkologii klinicznej badania, które prezentowano podczas tegorocznych kongresów ASCO i ESMO.

Test w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV-DNA) częściej niż badanie cytologiczne wykrywa zmiany przedrakowe i raka szyjki macicy. "Ma on o wiele większą czułość, bo przekraczającą 90 proc.“ — wyjaśnia dr hab. n. med. Andrzej Nowakowski, prof. NIO-PIB.

Każdego roku raka szyjki macicy wykrywa się u około ok. 2,5 tys. Polek. Umiera ponad 1,5 tys. pacjentek. Tymczasem rak szyjki macicy może być wcześnie rozpoznany i wyleczalny. Nowe możliwości diagnostyczne, oparte na algorytmach sztucznej inteligencji, są już wykorzystywane w walce z tą chorobą.