Jakie powikłania uwzględniono w zaleceniach

Standardy określają poszczególne elementy opieki medycznej, mające na celu uzyskanie jak najlepszego stanu zdrowia matki i mającego się urodzić dziecka w sytuacjach stwierdzenia: ciąży bliźniaczej lub wystąpienia w czasie trwania ciąży, porodu lub połogu takich powikłań, jak: nadciśnienie tętnicze u ciężarnej, poród przedwczesny, zwiększone ryzyko niedotlenienia wewnątrzmacicznego płodu, krwotok położniczy. W zaleceniach ujęto także elementy opieki nad pacjentką w sytuacji niepowodzeń położniczych.

„Skupiliśmu uwagę nad pięcioma wybranymi sytuacjami oraz niepowodzeniami położniczymi, bo nie da się w krótkim czasie opracować standardów postępowania w stosunku do wszystkich możliwych powikłań ciąży. Jest ich bardzo dużo, nie wszystkie jednak sprawiają tyle problemów co te wybrane i nie są aż takim dużym zagrożeniem dla ciężarnych” — zaznacza prof. Wielgoś.

Zdaniem dr hab. Doroty Bomby-Opoń, kierownika Kliniki Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, jednym z najcięższych powikłań dla matki i płodu jest nadciśnienie tętnicze. „Są nowe osiągnięcia w tej dziedzinie, metody profilaktyki, które wprowadza coraz więcej towarzystw międzynarodowych. Lepiej zastosować metody profilaktyki tych zaburzeń, niż je leczyć. Rozporządzenie jasno mówi, w jakich sytuacjach nie powinniśmy kontynuować ciąży, kiedy zagrożenie dla matki i dziecka jest zbyt duże” — wskazuje dr Dorota Bomba-Opoń.

Do najczęstszych powikłań, odpowiedzialnych za 80 proc. umieralności okołoporodowej dzieci, zalicza się zagrożenie przedwczesnym porodem i poród przedwczesny. Wszystkie ciężarne z czynnikami ryzyka porodu przedwczesnego należy konsultować podczas II lub III etapu opieki perinatalnej.

Szczególną opieką objęte zostały ciąże bliźniacze. „Coraz więcej mamy ciąż wielopłodowych. W ich przypadku rozpoznanie na samym początku ciąży zdecydowanie zmienia rokowania — mówi dr Dorota Bomba-Opoń. — Bardzo trudne powikłanie to krwotok okołoporodowy, najczęstsza przyczyna zgonu matek. Wiąże się ono też z ryzykiem uraty płodności często u bardzo młodych kobiet. Standardy obejmują metody profilaktyki, postępowanie farmakologiczne, zabiegowe, które ma chronić życie matki, ale też staraliśmy się — jeśli jest to możliwe — chronić płodność”.

Przeżywanie tragedii w godnych warunkach

Niepowodzeniem położniczym jest sytuacja, w której pacjentka w wyniku ciąży nie zabierze do domu zdrowego dziecka z powodu: poronienia, urodzenia dziecka martwego, niezdolnego do życia lub obarczonego letalnymi schorzeniami. Jako niepowodzenie położnicze należy także traktować sytuację, w której kobieta spodziewa się urodzenia dziecka chorego lub z wadami wrodzonymi.

Gdy kobieta zachodzi w ciążę, oczekuje, że przyniesie jej ona szczęście. „Czasami jednak nie jesteśmy w stanie wygrać z naturą i zdarzają się problemy związane z wadami rozwojowymi, obumarciem wewnątrzmacicznym czy poronienia — mówi dr Bomba-Opoń. — Chodzi o to, aby w tej trudnej sytuacji kobieta miała wsparcie medyczne i psychologiczne. Wiele szpitali taką pomoc oferuje, ale nie wszyscy dyrektorzy placówek widzą potrzebę zakontraktowania dostępu do psychologa klinicznego. Ważne też, aby taka kobieta nie była narażona na kontakt z matkami, które doświadczają szczęścia. Organizacyjnie należy tym samotnym kobietom zapewnić odpowiednie miejsce do przeżywania swojej tragedii”.

Uzasadnione regulacje

Standardy opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej, fizjologicznym porodzie i połogu już istnieją. Zdaniem prof. Wielgosia, spotkały się z falą krytyki, przyniosły jednak wiele korzyści, uporządkowały jakość opieki nad kobietą w ciąży, wymusiły wiele pozytywnych zachowań.

„Uzupełnieniem standardów postępowania w opiece nad kobietą w ciąży fizjologicznej będą teraz wybrane patologie ciąży, to naturalna kontynuacja — mówi prof. Wielgoś. — Każda z sytuacji, które zostały ujęte w nowych standardach, stanowi kilka-kilkanaście procent w skali wszystkich ciąż. W Polsce mamy około 370 tys. porodów rocznie, więc te kilka procent przekłada się na określone liczby. A nie chodzi tu tylko o częstość, ale też o ciężkość tych powikłań”.