Sercowy zespół postcovidowy: skala zjawiska może być bardzo duża

„Za takim wnioskiem przemawiają wyniki badań autopsyjnych, które wykonano u 39 pacjentów zmarłych z powodu COVID-19. Cechy nieprawidłowości w mięśniu sercowym wykazano u pacjentów, u których wcześniej nie rozpoznano powikłań kardiologicznych. Ocena histopatologiczna mięśnia sercowego nie spełniała kryteriów ostrego zapalenia mięśnia sercowego, ale u 62 proc. pacjentów (24 na 39) potwierdzono obecność SARS-CoV-2 w mięśniu sercowym. W tej grupie pacjentów u 67 proc. (16 na 24) znaleziono dowody na obecność replikacji wirusa SARS-CoV-2 w obrębie mięśnia sercowego” — mówi prof. dr hab. n. med. Miłosz Jaguszewski, współautor pracy „Post-COVID-19 heart syndrom”, która ukazała się ostatnio na łamach „Cardiology Journal”.

Chcesz wiedzieć więcej o związku COVID-19 z chorobami układu krążenia? Zapisz się na newsletter kardiologiczny "Pulsu Medycyny", przygotowywany we współpracy z ekspertami >>

Uszkodzenie mięśnia sercowego w przebiegu COVID-19 - progresja w kierunku niewydolności serca

Postępujące uszkodzenie mięśnia sercowego w przebiegu COVID-19 może być bezobjawowe, ale finalnie przyczynić się do rozwoju niewydolności serca i innych powikłań sercowo-naczyniowych w grupie tzw. ozdrowieńców.

„Hipotezę tę potwierdzają wyniki innego badania, które opublikowano na łamach „JAMA Cardiology”. Badacze wykonali rezonans magnetyczny serca u 100 ozdrowieńców po 2-3 miesiącach od ostrej fazy choroby. U 78 proc. badanych obserwowano trwałe zajęcie serca, a u 60 proc. zapalenie mięśnia sercowego, co było niezależne od ciężkości i ogólnego przebiegu COVID-19 oraz czasu od pierwotnego rozpoznania. Ponadto podwyższone stężenie troponiny wykazano u 76 proc. pacjentów bez klinicznie jawnych objawów dysfunkcji mięśnia sercowego” — przytacza wyniki badania prof. Miłosz Jaguszewski.

Przede wszystkim u 37 proc. pacjentów obserwowano cechy zapalenia mięśnia sercowego w rezonansie magnetycznym po średnio 10 tygodniach od zakażenia. Co ważne, tylko połowa uczestników miała objawy COVID-19. Wskazuje to, że następstwa sercowe mogą być związane ze zmienioną lub opóźnioną odpowiedzią immunologiczną, a nawet bezobjawowi pacjenci i/lub pacjenci nieświadomi infekcji mogą cierpieć na poważne powikłania sercowo-naczyniowe w dłuższej perspektywie.

Objawy po hospitalizacji u pacjentów z Wuhanu

Długoterminowe konsekwencje zdrowotne przechorowania COVID-19 zostały również ocenione u 1733 pacjentów w chińskim Wuhanie, które było kolebką epidemii. Sześć miesięcy po wypisie ze szpitala utrzymującymi się objawami były głównie: zmęczenie lub osłabienie mięśni (63 proc.), trudności ze snem (26 proc.) oraz lęk lub depresja (23 proc.). 76 proc. badanych pacjentów (1265 na 1655) zadeklarowało przynajmniej jeden utrzymujący się objaw. „Chociaż obrazowanie sercowo-naczyniowe nie było częścią tego badania, jest prawdopodobne, że przynajmniej u części pacjentów, którzy zgłaszali zmęczenie i osłabienie mięśni, mogła rozwinąć się dysfunkcja mięśnia sercowego” — przypuszcza prof. Jaguszewski.

W podsumowaniu badacze z Polski piszą, że pojawiające się wyniki dotychczasowych badań wskazują, iż zakażenie SARS-CoV-2 może być związane z długotrwałymi pozapłucnymi objawami narządowymi, przy czym zajęcie serca jest jednym z najczęściej występujących.

„Długoterminowy wpływ na układ krążenia, związany z COVID-19, pozostaje nieznany. Dlatego istotna jest ocena obecności potencjalnego uszkodzenia mięśnia sercowego u pacjentów z zakażeniem SARS-CoV-2 w wywiadzie, nawet jeśli przebieg był bezobjawowy. Ponadto należy zwrócić uwagę na grupę pacjentów, którzy nie byli świadomi zakażenia, ponieważ post-COVID-19 heart syndrome może być pierwszym wskaźnikiem przebytej infekcji w przeszłości” — podkreślają autorzy pracy.

Źródło: Gąsecka A., Pruc M., Kukuła K., Gilis-Malinowska N., Filipiak K.J., Jaguszewski M.J., Szarpak Ł.: Post-COVID-19 heart syndrome. Cardiology Journal 2021; doi: 10.5603/CJ.a2021.0028.

ZOBACZ TAKŻE: Nawet bezobjawowy COVID-19 może uderzyć w serce

Problemy zdrowotne ozdrowieńców po COVID-19: jakie objawy powinny alarmować?

Smog sprzyja ciężkiemu przebiegowi COVID-19