Reforma psychiatrii dziecięcej. Ministerstwo Zdrowia odpowiada RPO

Sytuacji w psychiatrii dziecięcej zostało poświęcone ostatnie posiedzenie Komisji Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego przy RPO. Zdaniem ekspertów wycena świadczeń z obszaru psychiatrii dziecięcej jest zbyt niska, a podstawową wadą reformy psychiatrii dzieci i młodzieży jest przyjęta zasada rozliczania. Jakie inne zastrzeżenia do trwającej reformy zgłosili eksperci działający przy RPO?

Eksperci: reforma psychiatrii dziecięcej nie może być samotną wyspą

“Placówkom płaci się za liczbę wykonanych usług, a nie za objęcie opieką określonej grupy potrzebujących. Wprowadzenie całkowitego finansowania w drodze ryczałtu na populację - na wzór modelu finansowania, który z powodzeniem jest realizowany w ramach reformy psychiatrii dorosłych - zobowiązywałoby poradnie do wzięcia odpowiedzialności za dostarczenie podstawowej opieki psychologiczno- psychiatrycznej dla określonej populacji młodzieży, bez ryzyka odsyłania pacjentów” - uważają członkowie Komisji Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego przy RPO.

Jak zaznaczają, powstająca sieć placówek powinna umożliwiać jej pracownikom współpracę ze środowiskiem lokalnym - zwłaszcza z placówkami oświatowymi oraz pomocą społeczną.

“Tymczasem obecnie zawodzi koordynacja między dostępnymi formami leczenia, wsparciem społecznym i działalnością oświatową, które regulowane są przez odrębne ustawy, resorty, szczeble administracji oraz różne instytucje i organizacje. Nadal bowiem nie wykonano rozporządzenia Rady Ministrów z 8 lutego 2017 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017-2022 - nie uregulowano zasad koordynacji i współpracy” - wskazują eksperci.

Ich zdaniem poprawie powinna też ulec współpraca pomiędzy I a II poziomem referencyjnym. Kolejnym krokiem powinno też być wprowadzenie skutecznych rozwiązań, jak skłonić lekarzy, terapeutów do podejmowania pracy w opiece finansowanej przez NFZ. Nadal jest ich bowiem zbyt mało, mimo wzrostu zainteresowania choćby specjalizacją z psychiatrii dziecięcej.

Eksperci działający przy RPO zwracają też uwagę, że nauczyciele nie zostali wyposażeni w odpowiednią wiedzę, narzędzia i kompetencje, żeby pracować na co dzień tak, aby dbać o dobrostan psychiczny dzieci i reagować w sytuacji kryzysu.

“Kadrze pedagogicznej powinno zapewnić się system szkoleń w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Wzmocnienie kompetencji merytorycznych nauczycieli z zakresu profilaktyki oraz rozpoznawania problemów psychicznych jest niezbędne, aby mogli konsekwentnie, stale i konkretnie reagować na problemy psychiczne uczniów oraz w odpowiednim momencie szukać wsparcia specjalistów. (...) Nadal w wielu szkołach uczniowie nie mają możliwości skorzystania z kompetentnej pomocy psychologiczno- pedagogicznej. Obecność i rzeczywista dostępność szkolnego psychologa to warunek konieczny, by młodzi ludzie, ale także ich rodzice, a nawet nauczyciele, otrzymali wsparcie” - dodają eksperci.

Jak twierdzą, zasadne byłoby powołanie podmiotu koordynującego reformę opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży.

MZ: psychiatria dziecięca to jeden z naszych priorytetów

Co resort odpowiedział na zgłaszane postulaty? Jak zaznaczył w piśmie do RPO wiceminister zdrowia Waldemar Kraska, ministerstwo prowadzi politykę zmierzającą do finansowego i organizacyjnego wzmocnienia psychiatrii dziecięco-młodzieżowej, a współpraca pomiędzy placówkami realizującymi świadczenia w ramach trzech poziomów referencyjnych jest jednym z kluczowych założeń wdrażanej reformy psychiatrii dziecięcej.

“Dlatego też w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień z dnia 19 czerwca 2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1285) oraz w jego nowelizacjach został wprowadzony m.in. obowiązek realizacji minimum raz w miesiącu konsylium rozumianego jako „naradę personelu udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej“ - wskazuje w piśmie Kraska.

Jak zaznacza, MZ podejmuje działania mające na celu zapewnienie na rynku pracy optymalnej liczby lekarzy specjalistów w dziedzinie psychiatrii dzieci młodzieży.

“Działania te przynoszą już rezultaty w postaci wzrostów liczby lekarzy specjalistów psychiatrii dzieci i młodzieży - od 2014 r wzrost o 60 proc. (aktualnie 555), wzrasta też liczba lekarzy w trakcie szkolenia specjalizacyjnego w tej dziedzinie (obecnie 253 lekarzy, w tym 179 w trybie rezydenckim, w porównaniu do 2015 r. wzrost o 118 osób). Główną zachętą do podejmowania kształcenia w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży jest zaliczenie jej do grupy dziedzin priorytetowych, co wiąże się z wyższym wynagrodzeniem przysługującym lekarzom odbywającym szkolenie specjalizacyjne w trybie rezydenckim” - dodaje Kraska.

Jako jedno z działań prewencyjnych realizowanych przez MZ Kraska wymienia współpracę z Rzecznikiem Praw Dziecka w prowadzeniu działań w ramach Dziecięcego Telefonu Zaufania - infolinii 800 12 12 12 oferującej wsparcie dzieciom i młodzieży oraz pilotażowy program oddziaływań terapeutycznych dla dzieci uzależnionych od nowych technologii cyfrowych. W 12 specjalistycznych ośrodkach najmłodsi i ich rodziny mogą otrzymać bezpłatnie profesjonalną pomoc psychologiczną. Jak informuje wiceminister, na 1 października 2022 r. program objął łącznie 2246 osób.

“W odniesieniu do tematu powołania podmiotu, który będzie koordynować wdrażaną reformę opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży informuję, że Ministerstwo Zdrowia powołało stanowisko Pełnomocnika do spraw reformy w psychiatrii dzieci i młodzieży. Funkcję tę powierzono prof. Małgorzacie Janas-Kozik” - przypomina Kraska.

Całość stanowiska i odpowiedzi MZ pod adresem: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/dzieci-psychiatria-reforma-rpo-eksperci-premier-mz-odpowiedz

ZOBACZ TAKŻE: MZ wprowadza ważne zmiany w opiece psychiatrycznej. Mają premiować personel o wyższych kwalifikacjach

Prof. Rejdak: neurologia powinna zostać wpisana na listę dziedzin priorytetowych