Rak płuca: lekarze POZ nie są zainteresowani programem profilaktyki palenia tytoniu

Jak zwiększyć odsetek wczesnych rozpoznań raka płuca? Na to pytanie starali się odpowiedzieć eksperci zebrani we wtorek (7 marca) podczas obrad parlamentarnego Zespołu ds. Onkologii.

Dr hab. n. med. Joanna Didkowska, kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, kierownik Krajowego Rejestru Nowotworów, przedstawiła sytuację epidemiologiczną dotyczącą raka płuca w Polsce.

Każdego roku odnotowuje się w sumie ok. 22 tys. nowych przypadków zachorowań na raka płuca. Jest to drugi najczęściej występujący nowotwór zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn. Wśród mężczyzn rak płuca stanowi główną przyczynę zgonów z powodu nowotworów (1/8 zgonów mężczyzn chorych na nowotwory spowodowana jest przez raka płuca). Z kolei u kobiet rak płuca wyprzedził raka piersi jako przyczynę zgonu z powodu chorób nowotworowych. Cały czas obserwujemy rosnący trend umieralności na ten nowotwór wśród pań.

U ponad 80 proc. pacjentów rak płuca jest rozpoznawany w stadium zaawansowanym.

– Operuje się niecałe 15 proc. przypadków raka płuca. Oznacza to, że 85 proc. to przypadki tak zaawansowane, że nie mogą być poddane leczeniu radykalnemu. Tymczasem leczenie operacyjne daje pacjentom szansę na wyleczenie i długie przeżycie - powiedział prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, założyciel Polskiej Grupy Raka Płuca i kierownik Kliniki Chirurgii Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie.

Rak płuca: program wczesnego wykrywania raka płuca w koszyku świadczeń gwarantowanych?

Michał Dzięgielewski, dyrektor Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia, przypomniał, że w 2019 r. MZ uruchomiło Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca (WWRP) za pomocą Niskodawkowej Tomografii Komputerowej (NDTK).

– Na badanie mogą się zgłosić wszystkie osoby powyżej 50.-55. roku życia, które palą 20 paczkolat (1 paczkorok oznacza wypalanie 1 paczki papierosów na dobę przez jeden rok - red.) bądź te, którym nie udało się rzucić palenia na więcej niż 15 lat, jak również narażone na określone czynniki ryzyka - przypomniał Michał Dzięgielewski.

– Program pilotażowy kończy się w tym roku, ale złożyliśmy wniosek do AOTMiT, aby badanie to włączyć do wykazu świadczeń gwarantowanych - dodał.

Prof. dr. hab. n. med. Mariusz Adamek z Katedry i Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Szpitala Klinicznego nr 1 w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, koordynujący Program WWRP, przypomniał, że program był uruchamiany z zamysłem, aby mógł być w przyszłości przeniesiony do wykazu badań gwarantowanych i bardzo cieszy się z tej wiadomości.

Rak płuca - istotna profilaktyka palenia

Dyrektor Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia zwrócił uwagę, że “istotna jest także edukacja i profilaktyka palenia”.

– Ten program (profilaktyki chorób odtytoniowych - red.) nam nie idzie. Jest kilkadziesiąt poradni realizujących podstawową fazę tego programu i mniej niż 10, które realizują program na etapie pogłębionym - przyznał Michał Dzięgielewski.

– Zasadniczo założenia są proste - pacjent zgłasza się do swojego lekarza POZ, który przeprowadza z nim wywiad, ocenia ryzyko (rozwoju raka płuca - red.) i w odpowiedni sposób kieruje dalej. Jeśli pacjent pali papierosy, powinien być skierowany do poradni, w której uzyska pomoc w rzuceniu palenia. Jednak lekarze POZ nie są tym wszystkim zainteresowani - dodał.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Eksperci: zbyt mała zgłaszalność do badań przesiewowych w kierunku raka płuca. “Brak wiedzy wśród lekarzy POZ”

– Zastanawiamy się nad zmianą finansowania programu, aby uczynić go atrakcyjnym, żeby zainteresować nim lekarzy POZ - powiedział Michał Dzięgielewski.

Wyjaśnił, że program niekoniecznie musi być adresowany do lekarzy, bo głównie sprowadza się do wywiadu, ustaleniu czynników ryzyka i dalszym pokierowaniu pacjenta.

– W POZ coraz śmielej niektóre obowiązki przekazujemy pielęgniarkom, aby rozszerzyć możliwość zajmowania się pacjentami. W sezonie infekcyjnym lekarze raczej nie mają czasu, żeby spokojnie porozmawiać z pacjentami, żeby zbierać wywiad.

Dorota Korycińska, prezes Zarządu Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej (OFO), zastanawia się jednak, czy lekarze POZ podołają temu zadaniu:

– Wiemy, że jak ktoś jest po 20 paczkolatach palenia, to problem uzależnienia jest bardzo duży. Pomoc takiemu pacjentowi w rzuceniu palenia to bardzo duże wyzwanie. Z całym szacunkiem do lekarzy POZ, ale mogą oni nie mieć wystarczających kompetencji. To są bardzo silne nałogi. Dlatego apeluję, żeby problem leczenia nikotynizmu był bardziej rozwiązywalny.

Zwróciła także uwagę, że w przestrzeni publicznej coraz rzadziej mówi się o szkodliwości palenia, walce z nikotyną, a w kraju, gdzie uzależnionych od nikotyny jest kilkanaście milionów osób, “poradni leczenia uzależnienia od nikotyny praktycznie nie ma”.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Raka płuca można wcześnie wykryć, ale mało kto wie o badaniu, które na to pozwala