Przeszczep komórek macierzystych rąbka rogówki – dla kogo jest szansą na odzyskanie wzroku?

Polscy lekarze wykonują w ramach badań klinicznych najwięcej zabiegów przeszczepienia komórek macierzystych rąbka rogówki w Europie. Dotychczas zespół prof. Edwarda Wylęgały z Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki SUM w Szpitalu Kolejowym w Katowicach wykonał ich 14. Dla kogo ta metoda jest pomocna? Przeszczep komórek macierzystych jest przeznaczony przede wszystkim dla osób, u których doszło do poparzenia oczu – termicznego lub chemicznego i związanej z tym niewydolności komórek macierzystych rąbka rogówki, które tracą w konsekwencji umiejętność regeneracji. Jest to także szansa dla pacjentów, którzy utracili wzrok w jednym oku z powodu wady wrodzonej.

„Wśród wskazań do stosowania tej technologii znajdują się nie tylko urazy, ale też inne stany, w których dochodzi do zniszczenia komórek macierzystych rąbka rogówki, np. stany zapalne po noszeniu soczewek kontaktowych. W Europie to nie jest jeszcze tak częste, ale np. w USA jest to główna przyczyna niewydolności tych komórek” – wyjaśnił prof. dr hab. n. med. Edward Wylęgała.

Podczas pobierania rąbka ze zdrowego oka pacjenta problemem jest to, że potrzebny jest dość duży fragment tkanki - ok. 20 mm², co wiąże się z ryzykiem uszkodzenia zdrowego organu. Podobnie jest w sytuacji przeszczepu od spokrewnionego dawcy. Operacja wiąże się z konieczność długotrwałego przyjmowania leków immunosupresyjnych oraz zagrożeniem ze strony infekcji, zwłaszcza w przypadku przeszczepu od dawcy zmarłego.

Na czym polega przeszczepienie komórek macierzystych rąbka rogówki

Metoda przeszczepienia komórek macierzystych rąbka rogówki została opracowana przez włoskich naukowców pod kierunkiem prof. Grazielli Pellegrini z University of Modena and Reggio Emilia we Włoszech. Polega na pobraniu 1-2 mm² zdrowego rąbka rogówki. Obecne w nim komórki są transportowane do laboratorium w Modenie, gdzie namnaża się je przez około pół roku. Celem jest to, by około 3 proc. wyhodowanych komórek stanowiły komórki macierzyste rąbka rogówki tak, by efekt wykonanego przy ich wykorzystaniu zabiegi był jak najtrwalszy. Komórki przenosi się na powierzchnię oka na przezroczystym podłożu z włóknika (fibryny), naturalnego białka tkanki łącznej. Następnie oko jest szczelnie zasłaniane na cztery-pięć dni. Nie stosuje się żadnych leków miejscowych. Enzymy obecne w łzach trawią podłoże z włóknika i nabłonek rogówki osiada na powierzchni oka. Komórki macierzyste mogą wówczas zagnieździć się się w rąbku rogówki i wypełnić swoje zadanie. Oko pacjenta jest odsłaniane w cztery doby po zabiegu.

Przeszczep komórek macierzystych rąbka rogówki jest pierwszą terapią komórkami macierzystymi w państwach Unii Europejskiej objętą refundacją. Obecnie refundują go Włochy, Francja, Belgia Wielka Brytania i Holandia.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Polacy liderami w pionierskiej terapii przeszczepiania komórek macierzystych rąbka rogówki oka

Naukowcy wyhodowali komórki rogówki, siatkówki i innych części oka