POZ na mapie potrzeb zdrowotnych. Największym wyzwaniem profilaktyka
Nakierowanie działań na profilaktykę, koordynacja opieki nad pacjentem i towarzyszenie mu w poruszaniu się po systemie opieki zdrowotnej - takie wyzwania stoją przed POZ. To pokazują najnowsze mapy potrzeb zdrowotnych.
30 sierpnia w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia opublikowano mapę potrzeb zdrowotnych na lata 2022-2026. Jednym z wielu wyzwań dla systemu ochrony zdrowia jest usprawnienie funkcjonowania podstawowej opieki zdrowotnej.
Podstawowa opieka zdrowotna - ważna profilaktyka
Obecnie najważniejszym wyzwaniem w podstawowej opiece zdrowotnej jest wzmocnienie roli POZ w profilaktyce chorób i promocji zdrowia, aby Polacy wymagali leczenia specjalistycznego w jak najpóźniejszym etapie swojego życia.
“Dostępne dane wskazują, że POZ skupia swoją uwagę na osobach chorych, zapominając, że jednym z ważnych celów z punktu widzenia zdrowia publicznego jest zapewnienie przez POZ profilaktycznej opieki zdrowotnej oraz promocji zdrowia dostosowanych do potrzeb różnych grup społeczeństwa” - czytamy w obwieszczeniu ministra zdrowia.
CZYTAJ TEŻ: Lewandowski: Profilaktyka 40 Plus nie zmieni poziomu wykrywalności chorób cywilizacyjnych
W 2019 r. zrealizowano ponad 156 mln wizyt w POZ.
W 2019 r. średnio na jednego zapisanego pacjenta na listę aktywną POZ w Polsce przypadało 4,56 wizyty.
Najczęściej z wizytą w POZ pojawiają się kobiety powyżej 70. roku życia (30,19 proc. odbyło więcej niż 1 wizytę miesięcznie) oraz mężczyźni powyżej 80. roku życia. (54,81 proc. odbyło więcej niż 1 wizytę miesięcznie).
W 2019 r. w ramach POZ pracowało 36 094 lekarzy, 37 129 pielęgniarek, 6 748 położnych.
W 2019 r. wydatki NFZ na POZ stanowiły 13,9 proc. wszystkich kosztów. Dla porównania - w 2014 r. stanowiły 12,2 proc.
Podstawowa opieka zdrowotna - niezbędna koordynacja i współpraca
Kolejnym wyzwaniem w POZ jest koordynacja opieki zdrowotnej nad pacjentem. Koordynacja ta polega na zintegrowaniu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej obejmujących wszystkie etapy i elementy procesu ich realizacji i może odbywać się wewnątrz POZ, jak i z pozostałymi elementami systemu opieki zdrowotnej – AOS i lecznictwem szpitalnym, rehabilitacją, lecznictwem uzdrowiskowym i in.
Innym istotnym zadaniem lekarzy POZ jest także kierowanie pacjentów do innych części systemu opieki zdrowotnej, tj. do specjalistycznej opieki medycznej, szpitalnej, uzdrowiskowej i innej.
Lekarz POZ a pacjent z chorobą przewlekłą
Niemniej ważnym elementem działania POZ jest także monitorowanie i prowadzenie pacjentów przewlekle chorych ze stabilną postacią choroby. Koordynacja systemu w ramach działania POZ oraz AOS jest nieodłącznym elementem sprawnego działania całego systemu ochrony zdrowia. Zaznaczono, że rola POZ w tym aspekcie powinna sprowadzać się do okresowego badania tych pacjentów i prowadzeniu pacjentów ustabilizowanych według zaleceń lekarzy specjalistów.
Zwrócono uwagę, że widoczne są różnice w leczeniu chorób przewlekłych w POZ. Na przykładzie cukrzycy i niewydolności serca można wywnioskować, że w POZ prowadzenie pacjentów z cukrzycą nie odbywa się na wysokim poziomie. O ile w przypadku niewydolności serca POZ ma wypracowaną praktykę, szansa, że kolejna wizyta odbywa się w POZ wynosiła ponad 87 proc. Diabetycy zaś dość często byli kierowani do lekarza specjalisty. Szansa kolejnej wizyty w POZ wynosiła niecałe 57 proc.
Współpraca na linii lekarz POZ - medycyna pracy
Innym wyzwaniem związanym ze współpracą POZ z pozostałymi częściami systemu opieki zdrowotnej jest opieka nad osobami pracującymi. Współpraca na linii lekarz POZ - medycyna pracy praktycznie nie istnieje - czytamy w dokumencie.
Nocna i świąteczna opieka zdrowotna
Spośród wizyt w POZ tylko 4,91 proc. stanowiły wizyty w ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Zestawiając to z danymi dotyczącymi liczby pacjentów, którym udzielono pomocy na SOR oraz analizie grup rozpoznań, z jakimi zgłaszają się pacjenci na SOR, można wywnioskować, że NiŚOZ nie jest należycie wykorzystywaną formą pomocy, dlatego należy wzmocnić rolę nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.
CZYTAJ TEŻ: Poradnie nocnej i świątecznej opieki mogą leczyć także w godzinach pracy POZ
Telemedycyna w POZ
Zwrócono uwagę, że nowoczesna telemedycyna należy do stosunkowo młodych gałęzi medycyny, przynajmniej w Polsce, a w chwili obecnej w polskim POZ praktycznie nie jest wykorzystywana.
“Problemy, na jakie napotyka system zdrowia, to brak regulacji prawnych, rozwiązań finansowych i odpowiedniej infrastruktury. Ograniczeniem w tej kwestii jest także niewystarczająca wiedza i umiejętności personelu medycznego w zakresie posługiwania się tego rodzaju rozwiązaniami nowej generacji. Jeszcze nie tak dawno zarówno lekarze, jak i pielęgniarki nie były kształcone w zakresie stosowania procedur telemedyczny” - czytamy w dokumencie.
CZYTAJ TEŻ: Prof. Tomasik: większość POZ-ów nie nadużywa teleporad
POZ na mapie potrzeb zdrowotnych - rekomendowane kierunki działań:
Ministerstwo zdrowia wskazało na dziewięć obszarów w POZ wymagających najpilniejszej poprawy:
1. wdrożenie proaktywnej opieki nad pacjentami w POZ, co oznacza, że wizyty w poradni POZ lub kontakty POZ powinny być inicjowane nie tylko przez pacjenta, ale również przez świadczeniodawcę, wzmocnienie opieki nad pacjentem zdrowym, zwiększenie działań profilaktycznych, badań przesiewowych, opieki nad pacjentem z grup ryzyka, wzmocnienie komunikacji między POZ a pacjentem, np. przez dedykowany portal, system powiadomień pacjenta w zakresie bilansów
2. opracowanie motywacyjnego systemu celem zwiększenia częstotliwości zlecania badań diagnostycznych przez lekarzy POZ, poszerzenie diagnostyki na poziomie POZ i odciążenie AOS oraz diagnostycznego lecznictwa szpitalnego z ewentualnym dostosowaniem sposobu finansowania
3. wzmocnienie edukacji zdrowotnej, aby pacjent był aktywnym partnerem personelu medycznego we wspólnym podejmowaniu decyzji dotyczących działań w chorobie i zdrowiu, zwiększenie prowadzenia edukacji zdrowotnej w środowisku nauczania i wychowania przez pielęgniarki szkolne, dalsza współpraca z ministrem właściwym ds. edukacji, dotycząca wprowadzenia przedmiotu Zdrowie do nauczania podstawowego i średniego
4. ulepszanie mechanizmów koordynacyjnych w zakresie współpracy POZ z AOS i lecznictwem szpitalnym, NiŚOZ, medycyną pracy, wymiany (elektronicznej) dokumentacji medycznej, informacji o stanie pacjenta i jego potrzebach w związku z leczeniem specjalistycznym i hospitalizacją, badaniami na potrzeby pracodawcy, opracowanie i wdrożenie systemu pozwalającego na rzetelną i efektywną współpracę pomiędzy lekarzem POZ, pielęgniarką lub higienistką szkolną oraz lekarzem dentystą
5. zwiększenie roli POZ w opiece nad ustabilizowanymi w AOS przewlekle chorymi pacjentami, którzy nie wymagają bieżącej opieki specjalistycznej, w tym również współpraca z lekarzem psychiatrą, geriatrą, pielęgniarką szkolną nad pacjentem w miejscu ich zamieszkania, współpraca z rodziną pacjenta przewlekle chorego,
6. wzmocnienie roli i zwiększenie aktywności pielęgniarki POZ i położnej POZ, dalsze przekazywanie kompetencji lekarza POZ personelowi pomocniczemu, zwiększenie liczby pielęgniarek i położnych POZ z ukończonym kursem specjalistycznym „Ordynowanie leków i wypisywanie recept dla pielęgniarek i położnych”,
7. promowanie rozwoju telemedycyny, wdrożenie teleporad medycznych jako stałego elementu poradnictwa w POZ (w wyniku którego pacjent uzyska zalecenia, e-recepty, e-zwolnienia),
8. wzmocnienie roli NiŚOZ celem poprawy zgłaszalności pacjentów do tej formy pomocy i odciążenia SOR z przypadków niewymagających ratowania zdrowia i życia, a tym samym skupienia uwagi personelu SOR na tych pacjentach, którzy najbardziej wymagają ich pomocy,
9. poszerzenie i zapewnienie poprawy jakości sprawozdawczości POZ, w tym usprawnianie działania systemu sprawozdawczego NFZ dzięki rozliczeniom finansowym i zgłaszaniu danych medycznych i epidemiologicznych, poprawa jakości danych wprowadzanych i zbieranych w systemie.
PRZECZYTAJ TAKŻE: “Piątka dla POZ”: lekarze rodzinni chcą reformy w podstawowej opiece zdrowotnej
Źródło: Puls Medycyny
