Ponad 90 proc. chorych na osteoporozę nie jest leczonych

Najczęściej złamaniom na skutek osteoporozy ulegają: kręgosłup, kość promieniowa, szyjka kości udowej. Przybliżona liczba osób ze złamaniami osteoporotycznymi w Polsce w 2010 r. wyniosła 2 mln 800 tys., natomiast liczba leczonych szacowana jest na około 200 tys. Oznacza to, że 92,9 proc. osób nie jest leczonych - poinformowali eksperci podczas konferencji "Nie łam sobie życia".

Jedną z przyczyn wzrostu zachorowań na osteoporozę jest niekorzystna demografia - polskie społeczeństwo się starzeje, a choroba ta dotyka głównie starszych ludzi. W grupie osób po 50 roku życia osteoporozę stwierdza się u 30 por.c kobiet i 8 proc. mężczyzn. Ryzyko złamania osteoporotycznego u kobiety 50-letniej wynosi aż 40 proc. Po pierwszym złamaniu ryzyko kolejnego wzrasta 2-6-krotnie. U kobiet zasadniczą przyczyną osteoporozy jest menopauza, która powoduje nagłe obniżenie poziomu estrogenów. Osteoporoza może powstać również w przebiegu innych schorzeń, takich jak: cukrzyca, nadczynność przytarczyc, tarczycy, kory nadnerczy. Może być również skutkiem długotrwałego zażywania niektórych leków. Uczestniczący w konferencji eksperci podkreślali, że wbrew obiegowym opiniom na osteoporozę chorują również mężczyźni.

Ocenia się, że skala złamań kości z powodu osteoporozy jest w Polsce wysoka, chociaż brak jest potwierdzonych danych epidemiologicznych w tym zakresie. Według szacunków prof. dr hab. n. med. Edwarda Czerwińskiego w 2010 r., w populacji polskiej powyżej 50 roku życia, było ponad 2 mln 710 tys. osób, które przebyły złamanie osteoporotyczne, z czego ponad 80 proc. dotyczyło kobiet (2 mln 247 tys. kobiet i 463 tys. mężczyzn). 

Osteoporoza skutkuje uszkodzeniem narządu ruchu, pogorszeniem funkcjonowania i znaczącym podwyższeniem ryzyka przedwczesnego zgonu. Niestety, dostęp do diagnostyki i leczenia jest w Polsce utrudniony. Przykładowo, czas oczekiwania na wizytę w Poradni Leczenia Osteoporozy w Krakowie wynosi obecnie 8 miesięcy. Polska na tle innych państw Europy wypada źle pod względem liczby aparatów mierzących gęstość mineralną kości, jak i refundacji leków. 

Eksperci - wśród nich prof. dr hab. n. med. Piotr Głuszko z Kliniki Reumatologii Narodowego Instytutu Geriatrii, reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie - zgodnie wskazywali, że polscy chorzy na osteoporozę potrzebują koordynacji procesu diagnostyki i leczenia. Sformułowali także listę zaleceń dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej oraz specjalistów.

ZADANIA LEKARZY  POZ/RODZINNYCH

• badanie przesiewowe, oszacowanie 10-letniego ryzyka złamań (FRAX PL)
• ocena ryzyka upadków
• ew. wykrycie dokonanego złamania niskoenergetycznego (np. ważne wykonanie pomiaru wzrostu)
• zakwalifikowanie do działań profilaktycznych
• skierowanie do specjalisty (Poradnia Leczenia Osteoporozy) chorych z  podwyższonym ryzykiem złamań
• realizacja zaleceń specjalisty
• modyfikacja/eliminacja czynników ryzyka złamań
• edukacja chorych i ich rodzin

ZADANIA LEKARZY SPECJALISTÓW (Poradnia Leczenia Osteoporozy)

• weryfikacja zagrożenia złamaniami z przyczyn  pierwotnych lub wtórnych (diagnostyka różnicowa)
• ustalenia rozpoznania choroby (ew. przyczyn dokonanych złamań)
• wybór postępowania profilaktycznego, terapeutycznego, rehabilitacyjnego
• współpraca z innymi specjalistami i lekarzem POZ
• eliminacja/ograniczenie modyfikowalnych czynników ryzyka złamań
• zaplanowanie protokołu monitorowania leczenia (densytometria DXA co 1-2 lata, ew. markery biochemiczne, jeśli dostępne)