W Gdańsku rozpoczęto program przeszczepów wysp trzustkowych

Przeszczep wysp trzustkowych jest znacznie mniej inwazyjny niż transplantacja całej trzustki. Po operacji konieczne jest leczenie immunosupresyjne, dlatego chorzy po transplantacji nerki z powodu nefropatii cukrzycowej są grupą predysponowaną do takiej procedury.

„Zabieg przeszczepienia wysp trzustkowych przeprowadza radiolog interwencyjny, który wkłuwa się do żyły wrotnej pacjenta i wstrzykuje tam — wyizolowane wcześniej z trzustki zmarłego dawcy — wyspy trzustkowe. Zakotwiczają się one w wątrobie i zaczynają produkcję insuliny. W efekcie istnieje duża szansa na zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę i — co najważniejsze — ustąpienie incydentów nieuświadomionych spadków poziomu glikemii. Niekiedy dochodzi do całkowitego uwolnienia się od konieczności podawania insuliny. U części chorych wykonuje się drugie i trzecie przeszczepienia wysp trzustkowych, aby uzyskać całkowitą niezależność od insuliny” — mówi Jakub Kraszewski, dyrektor naczelny UCK w Gdańsku.

Pierwszy pacjent po przeszczepie wysp trzustkowych już jest w domu

Dzięki operacji istotne jest odsunięcie w czasie niebezpiecznych powikłań cukrzycy, takich jak nefropatia, retinopatia czy problemy z krążeniem. Pierwszym pacjentem, u którego chirurdzy z UCK przeprowadzili w październiku przeszczep wysp trzustkowych, był 41-letni mężczyzna. W 2010 roku przeszedł on transplantację nerki i trzustki, jednak drugi z tych narządów po dwóch latach przestał pełnić swoją funkcję. 

„W 10 dni po transplantacji wysp trzustkowych pacjent coraz wyraźniej odczuwał spadki glikemii i znacznie zmniejszyło się zapotrzebowanie na insulinę. Na efekt końcowy należy poczekać jeszcze kilka tygodni, ale pacjent już został wypisany do domu w stanie ogólnie dobrym. Aktualnie pozostaje pod opieką naszych specjalistów” — dodaje dyrektor Kraszewski.

Potencjalnych biorców kwalifikuje zespół złożony z transplantologów, nefrologów, chirurgów, diabetologów. Samo przeszczepienie rozpoczyna się od zakwalifikowania dawcy, a następnie pobrania przez chirurga trzustki. Niezbędna jest analiza immunologiczna. Pobrany organ przekazany zostaje do specjalnie przystosowanego laboratorium, którego właścicielem jest firma Cell-T. W laboratorium trzustka zostaje przetworzona do wysepek trzustkowych. Po skontrolowaniu ich jakości przez Bank Tkanek i Komórek UCK preparat zostaje przekazany do przeszczepu. Zabieg wykonywany jest przez radiologa, ale zaangażowani są także chirurdzy, nefrolodzy i anestezjolodzy. Nad całym procesem czuwa koordynator transplantacji.

Przeszczepy wysp trzustkowych - efekt współpracy z University of Chicago

Idea przeszczepienia wysp trzustkowych w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym powstała dzięki współpracy z prof. Piotrem Witkowskim. W 2010 r. rozpoczął on program przeszczepiania wysp trzustkowych w University of Chicago, zapraszając do współpracy także UCK Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Dzięki temu część lekarzy uczestniczących w procesie przeszczepu została przeszkolona właśnie w Chicago.

„Jesteśmy aktualnie jedynym ośrodkiem w Polsce, który wykonuje przeszczepy wysp trzustkowych. Wcześniej tego typu zabiegi przeprowadzane były w ośrodku warszawskim” — mówi Jakub Kraszewski.

Liderami przedsięwzięcia w UCK są prof. Alicja Dębska-Ślizień, ordynator Kliniki Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych oraz prof. Zbigniew Śledziński, ordynator Kliniki Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Transplantacyjnej.

Ambitne plany na przyszłość UCK

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne to wieloprofilowy ośrodek transplantacyjny. Przeszczepiane są tu nerki (najwięcej w Polsce), serca, rogówki, szpik, wątroby, płuca i wyspy trzustkowe. Wykonuje się tu większość procedur transplantacyjnych i prowadzi szereg innowacyjnych badań klinicznych, w tym dotyczących leczenia najcięższych powikłań przeszczepowych.

„Wciąż rozwijamy nasze programy transplantacyjne. W tym roku wykonaliśmy drugi w historii Polski (pierwszy odbył się w 2002 roku w Zabrzu) jednoczasowy przeszczep serca i nerki. Jesteśmy gotowi do przeszczepów wielonarządowych również w innych konfiguracjach. Natomiast w zakresie przeszczepów szpiku oczekujemy na możliwości wprowadzenia nowoczesnej, budzącej wielkie nadzieje techniki transplantacyjnej — zastosowania limfocytów CAR-T” — zapowiada szef UCK.