Opóźnienia diagnostyczne w zapaleniu stawów: Polska w czołówce Europy

O zapaleniu stawów można mówić wtedy, gdy u pacjenta występują obrzęk i ból co najmniej jednego stawu, które nie są wynikiem urazu i utrzymują się od 6 do 12 tygodni.

Najczęstsze zapalne choroby reumatyczne występują u 5,7-25,2 proc. osób dorosłych, a świadomość ich istnienia w społeczeństwie jest bardzo niska. Dla porównania - cukrzyca występuje u 0,5 -9,5 proc. populacji osób dorosłych, a świadomość jej istnienia w społeczeństwie jest bardzo duża - zwrócili uwagę eksperci podczas konferencji "Pacjent z wczesnym zapaleniem stawów w systemie opieki zdrowotnej. Stan obecny i rekomendacje zmian", która odbyła się 30 czerwca. Podczas konferencji zainaugurowano kampanię edukacyjną "Wcześniej Znaczy Lepiej".

Wczesne zapalenie stawów to choroba ludzi młodych

Specjaliści wyjaśnili, że wczesne zapalenie stawów dotyczy głownie młodych osób, w większości kobiet. Jednak młodzi ludzie często łączą pierwsze objawy choroby z niewielkim urazem związanym z ich codzienną aktywnością fizyczną, a zapalne bóle kręgosłupa z jego przeciążeniem.

– W polskim społeczeństwie wszystkie choroby reumatyczne kojarzą się z wiekiem podeszłym. Bardzo często młoda osoba, która uprawia sport, chodzi na siłownię, jest aktywna zawodowo, nie pomyśli, że jak pojawi się obrzęk, chociażby małego palca u stopy, to jest to początek przewlekłego schorzenia, z którym będzie musiała borykać do końca życia – zauważyła prof. dr. hab. n. med. Brygida Kwiatkowska, konsultant krajowa w dziedzinie reumatologii, kierownik Kliniki Wczesnych Zapaleń Stawów Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji (NIGRIR) im. prof. Eleonory Reicher, zastępca dyrektora NIGRiR.

Dodała, że choroba może rozpocząć się już u osób po 20. roku życia.

Eksperci ostrzegli, że lekceważenie objawów zapalenia stawów powoduje utratę cennego czasu, koniecznego do ustalenia rozpoznania i wdrożenia leczenia zanim choroba przejdzie w proces przewlekły, a zmiany w układzie ruchu staną się nieodwracalne.

Opóźnienia diagnostyczne w zapaleniu stawów: Polska w czołówce Europy

Polska jest jednym z krajów, w których opóźnienia diagnostyczne w chorobach zapalnych stawów są najdłuższe w Europie. Rekomendowany przez ekspertów czas od wystąpienia pierwszych objawów do wdrożenia leczenia to max.12 tygodni. Tymczasem w reumatoidalnym zapaleniu stawów opóźnienie diagnostyczne wynosi aż 35 tygodni. Tylko 10-20 proc. chorych ma ustalone rozpoznanie i włączone leczenie w ciągu 12 tygodni. Z kolei w przypadku łuszczycowego zapalenia stawów opóźnienie to wynosi 7-8 lat, przy rekomendowanym nieprzekraczalnym czasie maksymalnym 6 miesięcy.

Z tego też powodu Europejska Liga Przeciwreumatyczna (EULAR) zaleca, aby każdy pacjent z obrzękiem przynajmniej jednego stawu był kierowany i konsultowany przez reumatologa w ciągu 6. tygodni od pojawienia się pierwszych objawów choroby.

Zapalenie stawów - wczesne wykrycie choroby zapobiega nieodwracalnym zmianom

Zdaniem ekspertów w tym celu konieczne jest wprowadzenie takich zasad postępowania, które nawet w przypadku obrzęku jednego stawu skierują chorego na właściwą “ścieżkę diagnostyczną” bez konieczności czekania na rozwój choroby i wystąpienia kolejnych objawów.

Dodali, że u 70 proc. chorych na wczesne zapalenie stawów wdrożenie skutecznego leczenia zaraz po ustaleniu rozpoznania umożliwia uzyskanie remisji utrzymującej się przez 2 lata trwania choroby, a u ok. 20 proc. pacjentów można uzyskać 6-miesięczną remisję bez stosowania jakichkolwiek leków.

Wczesne wykrycie choroby zapalnej stawów, włączenie leczenia farmakologicznego, rehabilitacji na wczesnym etapie choroby, to gwarancja na szybką i długą remisję choroby, przywrócenie chorego do życia społecznego, rodzinnego i zawodowego.

– W tej chwili mamy doskonałe leki, które są w stanie pomóc dużej części chorych z zapalnymi chorobami reumatycznymi. Jednak nawet najlepszy lek zastosowany w zaawansowanym stadium choroby nie jest w stanie odwrócić zmian, które są utrwalone, chociażby uszkodzenia stawów – powiedziała prof. Brygida Kwiatkowska.

KOWZS: kompleksowa opieka specjalistyczna nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów

Eksperci postulują o wprowadzenie kompleksowej opieki specjalistycznej nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów, która obejmuje procedury diagnostyczne i terapeutyczne realizowane w ramach świadczeń szpitalnych, ambulatoryjnych i rehabilitacji leczniczej w okresie 12 miesięcy od rozpoczęcia realizacji świadczenia.

– Od dwóch lat staramy się utworzyć formę kompleksowego pakietu opieki specjalistycznej nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów, tak aby w jednym ośrodku, w bardzo krótkim przedziale czasowym miał on możliwość szerokiej diagnostyki, sprecyzowanego rozpoznania i włączenia adekwatnego leczenia - wyjaśniła prof. Brygida Kwiatkowska.

Główne założenia KOWZS to:

• wprowadzenie nowego kompleksowego modelu leczenia opartego na szybkiej ścieżce diagnostycznej, leczeniu oraz rehabilitacji pacjentów we wczesnym stadium zapalenia stawów,
• skoncentrowanie leczenia wokół wyspecjalizowanych ośrodków koordynujących,
• ograniczenie liczby hospitalizacji z powodu chorób zapalnych stawów,
• poprawienie efektywności leczenia.

PRZECZYTAJ TAKŻE: KOWZS: Nowy model opieki skoordynowanej

Jaka jest codzienność chorych z RZS?