Opieka nad umierającym pacjentem

Umiejętność opiekowania się pacjentami umierającymi powinni posiadać wszyscy lekarze, którzy z takimi pacjentami mogą się zetknąć. Kluczem do prawidłowego wykonywania swojej roli jako koordynatora opieki paliatywnej jest częsta ocena stanu pacjenta, działania polegające na poprawie jakości jego życia oraz pomoc psychologiczna. Najnowsze rekomendacje The American College of Physicians składają się z pięciu punktów, nie opisujących jednak wszystkich niezbędnych działań, które należy podjąć, opiekując się osobami terminalnie chorymi. Ich autorzy wskazują, że rekomendacje te napisano na podstawie dostępnej literatury medycznej, w której skuteczność wielu innych działań w stosunku do takich pacjentów nie została wiarygodnie oceniona. Mimo to sugerują, by dbać również o:
- odpowiednie odżywianie chorego,
- stosowanie terapii uzupełniających i alternatywnych,
- stan psychiczny chorego i jego opiekunów,
- ciągłość opieki,
- pozwolić pacjentowi decydować o jego losie
- stosowanie leczenia ukierunkowanego na zmniejszenie objawów konkretnej choroby, która prowadzi do śmierci.
Ostatnie zalecenie jest tym ważniejsze, że większość literatury fachowej dotyczy opieki nad pacjentami z chorobą nowotworową, podczas gdy dane dotyczące opieki nad chorymi na inne choroby są skąpe.
The American College of Physicians podsumowuje, iż u osób śmiertelnie chorych lekarz powinien:
1) regularnie oceniać stopień nasilenia bólu, duszności i depresji;
2) stosować leczenie przeciwbólowe o udowodnionej skuteczności klinicznej; u pacjentów z nowotworem powinny być stosowane niesteroidowe leki przeciwzapalne, opioidy oraz zmniejszające ból kości bifosfoniany;
3) stosować leki zmniejszające duszność, które mają udowodnioną skuteczność kliniczną; w leczeniu stałej duszności należy uwzględnić opioidy, zaś w hipoksemii - tlenoterapię;
4) stosować leczenie przeciwdepresyjne o udowodnionej skuteczności klinicznej. U pacjentów z nowotworem można stosować trójcykliczne antydepresanty, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny oraz interwencje psychologiczne, na przykład terapię behawioralną lub udział w grupach wsparcia;
5) lekarz powinien posiadać plan dalszego działania, uwzględniający decyzje dotyczące resuscytacji, uporczywości leczenia, żywienia przez sondę, rodzaju leczenia choroby podstawowej itd. Plan należy zmieniać, gdy pojawią się nowe okoliczności.

Źródło: Ann. Intern. Med. 2008, 148: 141-146.