NIK: baza szpitalna w czasie pandemii nie była wykorzystana optymalnie

• Podczas pandemii pacjenci chorujący na choroby inne niż COVID-19 mieli utrudniony dostęp do leczenia.
• Baza łóżek przeznaczonych dla pacjentów z Covid-19 nie była optymalnie wykorzystywana.
• Personel medyczny nie był regularnie testowany.
• Zdarzały się nieprawidłowości przy przyznawaniu dodatków dla personelu medycznego oddelegowanego do pacjentów z COVID-19.

W 23 skontrolowanych przez Izbę placówkach podejmowano działania zmierzające do przerwania dróg transmisji wirusa SARS-CoV-2 (zmieniano organizację pracy, warunki lokalowe i sanitarne), tak by zapewnić bezpieczeństwo zarówno personelowi, jak i pacjentom. Nie zawsze było to jednak skuteczne. Nie stosowano także regularnych testów przesiewowych w kierunku wczesnego wykrywania zakażeń SARS-CoV-2 i ognisk epidemicznych wśród personelu kontrolowanych szpitali.

Za dużo łóżek „covidowych”, za mało miejsca dla pacjentów z innymi chorobami

W okresie od stycznia 2020 r. do końca czerwca 2021 r. w skontrolowanych przez NIK szpitalach było leczonych w sumie niemal 29 tys. pacjentów z rozpoznaniem COVID-19.

NIK ustaliła, że nie we wszystkich kontrolowanych szpitalach optymalnie użytkowano łóżka przeznaczone dla pacjentów zakażonych wirusem SARS-CoV-2. Większość szpitali nie zrealizowała też w całości kontraktów zawartych z NFZ, a wartość udzielonych świadczeń była niższa niż w 2019 r. o ponad 20%.

Równocześnie, w porównaniu do średniej z lat 2015-2019, w całym badanym przez Izbę okresie odnotowano zwiększoną liczbę zgonów. W 2020 r. było ich o ponad 85 tys. więcej, z tego ok. 56,5 tys. z innych powodów niż COVID-19.

Nieprawidłowości przy wypłacie dodatków covidowych

Narodowy Fundusz Zdrowia zapewniał dodatkowe środki na wypłaty dla personelu medycznego, który opiekował się pacjentami z podejrzeniem lub rozpoznaniem COVID-19. W sumie w badanym okresie skontrolowane szpitale przeznaczyły na ten cel około 240 mln zł, ale zasady przyznawania tzw. dodatków covidowych nie były jednolite. W blisko 3/4 placówek nie były one uzależnione ani od czasu przepracowanego z takimi pacjentami, ani od liczby udzielonych świadczeń. Dodatek wypłacano również tym pracownikom, którzy pełnili pojedyncze dyżury lub mieli incydentalny kontakt z osobami zakażonymi SARS-CoV-2.

Ograniczona dostępność do świadczeń zdrowotnych w czasie pandemii

W kontrolowanych przez NIK placówkach w czasie pandemii ograniczono lub nawet czasowo zawieszono udzielanie niektórych świadczeń. W związku z tym wzrosła liczba osób oczekujących na świadczenia zdrowotne.

Szpitale nie zdołały zapewnić pacjentom opieki na poziomie sprzed epidemii. Wartość udzielonych tam świadczeń w 2020 r. była mniejsza o ok. 21% niż w 2019 r., a w okresie od stycznia do maja 2021 r. o 23% w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r.

W 2020 r., w stosunku do 2019 r., największe spadki wartości świadczeń wystąpiły:

• w przypadku pacjentów z chorobami układu oddechowego – o 25%,
• układu mięśniowo-szkieletowego – o ok. 22%,
• układu krążenia - o 16%.

Jednak największy spadek dotyczył leczenia zachowawczego dzieci, który wyniósł ok. 46%. NIK podkreśla, że nawet w okresach, w których notowano niski poziom zakażeń SARS-CoV-2, w kontrolowanych szpitalach nie osiągnięto średnich wartości świadczeń z analogicznych miesięcy poprzednich lat.

Wnioski pokontrolne NIK: konieczne lepsze zarządzanie bazą szpitalną w czasie pandemii

Najwyższa Izba Kontroli zwróciła się do ministra zdrowia Adama Niedzielskiego o bieżącą i stałą analizę stopnia wykorzystania łóżek przeznaczonych dla pacjentów z podejrzeniem lub rozpoznaniem COVID-19 w celu optymalizacji ich wykorzystania i poprawy dostępu do świadczeń zdrowotnych dla pacjentów z innymi chorobami.

Do kierownictwa szpitali NIK wnioskuje o prawidłowe klasyfikowanie personelu uprawnionego do otrzymania dodatkowego świadczenia pieniężnego w latach 2020-2021 (I półrocze), prawidłowe rozliczenie umów z NFZ, dotyczących wypłaty dodatków, a także wypłacenie za ten okres osobom uprawnionym należnej wysokości świadczeń.

Źródło: NIK

PRZECZYTAJ TAKŻE: Czy jesteśmy przygotowani na nową pandemię? Eksperci o niezbędnych zmianach prawnych

Szpitale powiatowe będą przekształcane w ośrodki opieki długoterminowej. Jest gotowy plan