Niedzielski: mamy już 343 ośrodki I poziomu opieki psychiatrycznej dla dzieci

W czwartek 31 marca na wspólnej konferencji prasowej w Mińsku Mazowieckim minister Adam Niedzielski, prof. Małgorzata Janas-Kozik, pełnomocnik ministra zdrowia ds. reformy psychiatrii dziecięcej, oraz dr Anna Depukat, kierownik Biura do spraw pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, poinformowali o postępach w realizacji reformy psychiatrii dziecięcej. Przypomnieli również, że równolegle trwa – do końca roku – pilotaż psychiatrii środowiskowej osób dorosłych. Zarówno pilotaż, jak i reforma mają jeden główny cel: przenieść ciężar opieki instytucjonalnej na tę świadczoną w środowisku lokalnym, szkolnym i domowym.

Olbrzymi wzrost udzielonych porad psychologicznych

Adam Niedzielski przyznał, że widać wzrost zgłaszalności do systemu opieki psychologicznej i psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży, choćby na przykładzie placówki w Mińsku Mazowieckim, przed której gmachem odbyła się konferencja.

- Zdecydowanie widać ogromny wzrost zainteresowania i potrzeby leczenia się. Widać również, że zwiększenie zapotrzebowania przerasta nasze założenia. W zeszłym roku udzielono blisko 120 tysięcy porad psychologicznych. To dwukrotny wzrost w porównaniu do 2020 r. Widać więc wyraźnie, że pandemia to nie tylko powikłania płucne – przyznał Adam Niedzielski.

Na czym polega reforma psychiatrii dziecięcej

Reformę psychiatrii dziecięcej zapoczątkowano w 2018 r. – choć już w 2017 odbyły się w tej sprawie pierwsze nieformalne spotkania. W ramach reformy powstaną trzy poziomy opieki psychiatrycznej. Podstawą funkcjonowania nowego systemu będą środowiskowe ośrodki psychologiczno-terapeutyczne. Do II poziomu referencyjnego zostały zaliczone oddziały dzienne i poradnie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, oferujące opiekę terapeutyczno-rehabilitacyjną. To na tym poziomie będzie możliwość kontaktu pacjenta z psychiatrą dzieci i młodzieży. Najwyższy, III poziom referencyjności będą stanowiły specjalistyczne oddziały całodobowe. Jak poinformował minister Niedzielski, na razie placówek I poziomu jest 343.

- Mamy nadzieję, że ta liczba zwiększy się do 400. Planujemy, by co najmniej jeden był w każdym powiecie. Prof. Janas-Kozik cały czas pracuje nad zmianą założeń, bo widzimy, że pewne rzeczy się nie sprawdzają. Rozbudowujemy model o kolejne poziomy – powiedział.

Pół miliarda na psychiatrię dziecięcą

Jak dodał, obecnie trwają rozmowy o tym, jak połączyć zmieniający się system opieki psychiatrycznej z systemem edukacji. Szkoła ma bowiem odgrywać w nim niezwykle ważną funkcję.

- Jak zapowiadałam, została dokonana retaryfikacja świadczeń psychologicznych na każdym poziomie opieki psychiatrycznej. Oznacza to, że do systemu opieki nad dziećmi trafi ponad 200 mln złotych. (…) W 2016 r. poziom wydatków na psychiatrię dziecięcą wynosił ok. 170 mln, w tej chwili jest to pół miliarda – podkreślił Adam Niedzielski.

Jak włączyć szkoły w system pomocy psychologicznej

Prof. Janas-Kozik przypomniała, że trwająca reforma całkowicie zmienia dotychczasowy model, w którym dziecko było często zamknięte w szpitalu psychiatrycznym. Jak zaznaczyła, placówki I poziomu nowego modelu to nowość w systemie, dotychczas tego rodzaju ośrodki nie funkcjonowały. Oferują one pomoc psychologiczną, psychoterapeutyczną i terapeuty środowiskowego, ale nie psychiatry.

- W tej chwili muszą być połączone siły nasze i szkoły. Dziecko wróciło do warunków szkolnych. Powrót do nauki stacjonarnej po dwuletniej przerwie to proces. (…) II poziom referencyjny już jest w systemie, ale nie tak nazwany: to są poradnie zdrowia psychicznego i oddziały dzienne. Ich liczba jest dziś niewystarczająca. System jest ewolucyjny. Co rok, półtora roku mówimy „sprawdzam”. I poziomy będą inaczej skonstruowane, niż zakładaliśmy to pierwotnie. Będą ich dwa rodzaje: jeden z mniejszym wymaganiem w zakresie kadr. (…) Wiemy, że założenia ogólne są słuszne, ale szkielet reformy trzeba dostosować do warunków i możliwości danego regionu – powiedziała prof. Janas-Kozik.

Jak dodała, powstaną też oddziały dzienne terapeutyczno-diagnostyczne, które umożliwią wyprowadzenie planowej diagnostyki z lecznictwa szpitalnego oraz oddziały terapeutyczne – placówki konsultujące pacjentów przekazanych przez ośrodki I poziomu. Wśród placówek II poziomu znajdą się też wyłącznie te o charakterze poradni. Prof. Janas-Kozik dodała, że obecnie toczą się prace z resortem edukacji nad tym, jak włączyć szkoły w system pomocy psychologicznej oraz zapewnić ciągłość nauki dzieciom, które z niego korzystają.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Reforma psychiatrii dziecięcej: będą zmiany w finansowaniu placówek I poziomu

Psychiatria dziecięca w czasach COVID-19: rozpad więzi i pogłębienie zaburzeń

40 centrów zdrowia psychicznego

Dr Anna Depukat przypomniała o toczącym się równolegle pilotażu centrów zdrowia psychicznego w psychiatrii osób dorosłych.

- Chodzi nie tylko o dzieci, ale o całe rodziny. W tej chwili to całe rodziny uzyskują dostęp do kompleksowej opieki. Kluczowe dla nas jest, aby ta oferta była coraz bardziej dostępna. Jesteśmy na etapie rozszerzania pilotażu o kolejne centra. Będzie ich 40, czyli ponad 32 proc. mieszkańców Polski będzie objętych kompleksową opieką psychiatryczną, psychologiczną i terapią środowiskową – zaznaczyła dr Depukat.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Dr Depukat o reformie psychiatrii: kolejny krok to organizacja opieki specjalistycznej

Dr Maciej Pilecki o reformie psychiatrii dziecięcej: Potrzebne są programy profilaktyczne o wczesnym rozpoznawaniu problemów psychicznych u dzieci