Niedoczynność tarczycy - objawy, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę

Niedoczynność tarczycy to stan, w którym gruczoł tarczowy jest niewystarczająco aktywny i produkuje zbyt mało hormonów, by mogły one zapewnić prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Rozpoznanie niedoczynności jest trudne ze względu na pozornie nieistotne objawy, które rozwijają się stopniowo i mogą być bagatelizowane lub brane za przejawy innych schorzeń.

Kobiety bardziej zagrożone niedoczynnością tarczycy

Kobiety chorują nawet 10 razy częściej na niedoczynność tarczycy niż mężczyźni. Poza tym w pewnych okresach życia są bardziej podatne na zachorowanie.

Szacuje się, że niedoczynność tarczycy występuje u ok. 5 proc. kobiet w ciąży. Nieleczenie ciężarnej może mieć wpływ na rozwój fizyczny i umysłowy dziecka. Ponadto u 7 proc. młodych matek, u których wcześniej nie rozpoznawano niedoczynności, problemy mogą się pojawić w pierwszym roku po urodzeniu dziecka.

Kobiety w wieku menopauzalnym zgłaszające takie objawy, jak zmęczenie, zaburzenia miesiączkowania i zaburzenia snu, mogą mieć nierozpoznaną niedoczynność tarczycy.

Wśród wielu przyczyn niedoczynności tarczycy znajdują się:

• rodzinne występowanie chorób tarczycy,
• występowanie choroby autoimmunologicznej, 
• chirurgiczne usunięcie części lub całości gruczołu tarczowego, 
• radioterapia, 
• dieta o zbyt małej zawartości jodu.

Niedoczynność tarczycy - na te objawy należy zwrócić uwagę:

• zmęczenie, senność, osłabienie, 
• słaba koncentracja i pamięć, 
• depresja,
• zwiększona wrażliwość na zimno, 
• zwiększenie masy ciała lub trudności ze spadkiem wagi, pomimo diety i wysiłku fizycznego, 
• zatrzymanie płynów w organizmie,
• zaparcia, 
• nieprawidłowe krwawienia miesięczne i/lub zaburzenia płodności, 
• bóle mięśni lub stawów, 
• cienkie i łamliwe paznokcie, sucha, łuszcząca się skóra.

Rozpoznanie niedoczynności tarczycy - badanie TSH

Rozpoznanie niedoczynności tarczycy potwierdza oznaczenie m.in. stężenia we krwi hormonu tyreotropiny pobudzającego tarczycę (thyroid stimulating hormone, TSH). Powinno się je wykonywać u wszystkich osób, u których istnieje podejrzenie — na podstawie obrazu klinicznego lub w wyniku badań laboratoryjnych — że mogą mieć niedoczynność lub nadczynność tarczycy, a także u osób z grupy ryzyka. Leczeniem z wyboru w przypadku niewystarczającej produkcji hormonów tarczycy jest ich substytucja w postaci leku.

„Niezdiagnozowana i nieleczona niedoczynność tarczycy może spowodować szereg, od łagodnych po ciężkie, problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, depresja i zaburzenia lękowe, infekcje, zwiększone ryzyko nawracających poronień i niepłodność. Warto więc zrobić wszystko, by zwiększyć świadomość znaczenia, jakie ma dla zdrowia, dobrze funkcjonująca tarczyca. Zwłaszcza, że podstawowe badanie, czyli TSH, jest dostępne dla wszystkich” — mówi prof. dr hab. n. med. Marek Ruchała, kierownik Katedry i Kliniki Endokrynologii, Przemiany Materii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego.

Nieleczona niedoczynność tarczycy - prosta droga do choroby serca

Nieleczona niedoczynność tarczycy zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Brak produkowanych przez nią hormonów przyczynia się do niewydolności skurczowej i rozkurczowej mięśnia sercowego. Zaburzenia rytmu serca w niedoczynności mogą powodować objawowe bradykardie.

Niedoczynność prowadzi do wzrostu oporu systemowego. Naczynia są bardziej sztywne, dochodzi do zaburzenia czynności śródbłonka i w konsekwencji rozwoju nadciśnienia tętniczego.

Najbardziej charakterystycznym zaburzeniem lipidowym jest wzrost cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, także wzrost stężenia triglicerydów oraz insulinooporność. Uważa się, że ok. 5-10 proc. przypadków hipercholesterolemii jest spowodowanych niedoczynnością tarczycy. 

Łatwiejsza diagnostyka niedoczynności i innych chorób tarczycy

Pozytywną informacją są zmiany w systemie opieki zdrowotnej, zgodnie z którymi zakres kompetencji lekarzy poz został rozszerzony o możliwość dokonywania bardziej wnikliwej diagnostyki schorzeń tarczycy, jak również leczenia pacjentów.

„Nowe rozporządzenie z pewnością pozwoli na optymalne wykorzystanie potencjału lekarzy poz, a także na szybsze wdrożenie terapii u osób cierpiących z powodu nieprawidłowego funkcjonowania tarczycy” — ocenia dr n. med. Michał Sutkowski, prezes Warszawskiego Oddziału Terenowego Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, rzecznik prasowy organizacji.

Lekarz pierwszego kontaktu mógł do tej pory zlecić jedynie badanie TSH. W przypadku wykrycia choćby niewielkich nieprawidłowości zmuszony był kierować pacjenta do specjalisty endokrynologa. Tymczasem w Polsce na 50 tys. mieszkańców przypada jeden lekarz tej specjalności.