Minister Niedzielski: planujemy kolejne rozszerzenie pilotażu centrów zdrowia psychicznego

- Wyznaczamy nowe cele. W przyszłym roku opieką poradni ma być objętych 50 proc. dorosłych Polaków. Oznacza to zwiększenie liczby poradni do ok. 130. Obecnie działa też ponad 370 ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży. Dzieci mają być zaopiekowane we własnym środowisku i tam musimy zacząć rozwiązywać ich problemy. Naszym celem jest ograniczenie hospitalizacji - mówił Adam Niedzielski podczas konferencji prasowej w Instytucie Psychiatrii i Neurologii (IPiN) w Warszawie pt. "Reforma psychiatrii: wyzwania systemowe związane ze zmianą modelu organizacji ochrony zdrowia psychicznego".

Niedzielski: model opieki psychiatrycznej oparty o szpitale nie był wydolny

- Od rozpoczęcia reformy psychiatrii dorosłych minęły cztery lata, a dzieci i młodzieży trzy, ale to ta druga reforma zdecydowanie jest dziś bardziej zaawansowana - mówił Adam Niedzielski.

Przyznał, że zarządzanie dotyczy "żywego organizmu", więc wymaga korekt. - Po okresie ponad dwóch lat pandemii notujemy zdecydowany przyrost zapotrzebowania na opiekę psychologiczno-psychiatryczną. U najmłodszych dzieci o 30 proc., a u młodzieży nawet o 60 proc. Bez reformy psychiatrii system by tego zapotrzebowania nie udźwignął. Mielibyśmy katastrofę - stwierdził szef resortu zdrowia.

Podkreślił, że ostatnie lata to czas wytężonych prac i dyskusji, jak docelowo ma wyglądać psychiatria w Polsce. - Przyjęliśmy model finansowania, który nagradza wysiłek zaangażowanych podmiotów. Premiujemy, szczególnie na I poziomie tych, co aktywnie wspierają pacjentów - mówił.

Minister Niedzielski podkreślił, że zagadnienia dotyczące psychiatrii będą priorytetem w najbliższych latach. - Tworzymy nowoczesny model opieki psychiatrycznej. Wcześniejszy model oparty o szpitale nie był wydolny przy tak dużym zapotrzebowaniu na opiekę - przyznał.

- Odeszliśmy od modelu opartego na szpitalach i oddziałach dziennych. Gdyby nie to, obecnie bylibyśmy w dramatycznej sytuacji. W pilotażu działa 58 centrów zdrowia psychicznego, które swym wsparciem obejmują ponad 7,1 mln osób dorosłych - podsumował Niedzielski.

Już połowa nastolatków korzysta z opieki środowiskowej

Prof. Piotr Gałecki, konsultant krajowy ds. psychiatrii przypomniał, że osoby dorosłe w centrach zdrowia psychicznego blisko miejsca zamieszkania mogą skorzystać z bezpłatnej pomocy, bez skierowania. - Dzięki temu spadła liczba hospitalizacji - dodał.

Dr Aleksandra Lewandowska, konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży podkreśliła, że już połowa nastolatków korzysta z opieki w ośrodkach środowiskowych. Także zaznaczyła, że dzięki reformie część pacjentów uniknęła hospitalizacji.

Prof. Małgorzata Janas-Kozik, pełnomocnik ds. reformy psychiatrii dziecięcej poinformowała, że 60 proc. małych pacjentów nie wymaga pomocy lekarza. - Mogą oni skorzystać z pomocy w ośrodkach środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej - podsumowała.

450 tysięcy pacjentów obsłużonych dzięki I poziomowi

Minister Niedzielski ocenił, że reforma psychiatrii dziecięcej pomaga funkcjonować w kryzysowej sytuacji - w obliczu traum postcovidowych, stresu związanego z wojną w Ukrainie i kryzysem gospodarczym.

- Jesteśmy w stanie systemowo odpowiedzieć na zwiększone zapotrzebowanie. Warto przytoczyć jedną liczbę, która robi największe wrażenie: dzięki I poziomowi (podstawowemu - to ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej - red.) zostało obsłużonych blisko 450 tys. pacjentów. Ci pacjenci nie byliby obsłużeni absolutnie w ramach starej wersji systemu, więc to pokazuje, jaka jest skala - mówił.

Dodał, że w nowej formule funkcjonuje od niedawna wspólna infolinia MZ i Rzecznika Praw Dziecka, która dotąd obsłużyła 30 tys. pacjentów. - To jest właśnie odpowiedź na zwiększone zapotrzebowanie - podsumował minister zdrowia.

MZ chce rozwijać dzienną opiekę psychiatryczną

Jak przypomniał Adam Niedzielski, ośrodki środowiskowej opieki psychiatrycznej dla dorosłych zaczęto budować w 2018 roku, dla dzieci - w 2019 r.

Dodał, że stworzono już prawie kompletną sieć dziecięcych ośrodków tego typu. - Zaczęliśmy budować to przed pandemią, pandemia przerwała ten proces, ale potem dynamicznie doszliśmy do liczby ponad 370 ośrodków w tej chwili - mówił szef resortu zdrowia.

– Mamy już praktycznie w całej Polsce kompletne pokrycie na poziomie każdego powiatu, może pewnym wyjątkiem jest woj. zachodniopomorskie, gdzie jest jeszcze pewnego rodzaju biała plama - zauważył.

Odnosząc się do kwestii związanych z psychiatrią dziecięcą minister wskazał, że resort zdrowia chce rozwinąć "zakresowo, ale też podmiotowo" drugi poziom opieki psychiatrycznej, czyli tzw. opieki dziennej. - To jest opieka, która ma charakter ambulatoryjny, (...) jest umiejscowiona pomiędzy opieką środowiskową, a opieką w szpitalu stacjonarnym - tłumaczył.

– Naszym celem jest zarówno danie możliwości, żeby te ambulatoryjne ośrodki mogły obsługiwać pacjentów, którzy trafiają na izbę przyjęć normalnie w szpitalu. Oczywiście będziemy to ograniczali tylko do przypadków niezagrażających życiu, ale też chcemy poszerzyć podmiotowo liczbę ośrodków na tym poziomie drugim, co w naszym przekonaniu spowoduje, że ta presja na hospitalizację w leczeniu stacjonarnym będzie zdecydowanie mniejsza - stwierdził.

Niedzielski poinformował, że w grupie pacjentów do 13. roku życia, dzięki zapewnionemu wsparciu, "nie rozwija się zapotrzebowanie na leczenie szpitalne”.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Niedofinansowanie psychiatrii kontra kolejne centra zdrowia psychicznego