Leczenie depresji. Trazodon XR ogranicza potrzebę politerapii [BADANIE]

Jakie opcje terapeutyczne są obecnie najszerzej wykorzystywane w leczeniu zaburzeń depresyjnych?

Armamentarium leków stosowanych w terapii depresji jest dziś stosunkowo szerokie, co nie oznacza, że udaje nam się w pełni odpowiedzieć na potrzeby zdrowotne w tym zakresie. Rocznie w Polsce jest przepisywanych blisko 28 mln opakowań leków przeciwdepresyjnych, z czego 46 proc. stanowią SSRI.

To leki o potwierdzonej skuteczności w redukcji objawów zaburzeń depresyjnych i lękowych, jednak ich wykorzystanie wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Mam tu na myśli przede wszystkim uciążliwe dla pacjentów działania niepożądane.

Trazodon jest lekiem dobrze znanym i często stosowanym w leczeniu depresji, ale o jego skuteczności przesądza odpowiednie dawkowanie. Niestety, panuje błędne przekonanie, szczególnie wśród lekarzy innej specjalizacji niż psychiatria, że trazodon to lek nasenny. Istotnie, w niskich dawkach efektywnie normalizuje sen oraz łagodzi zaburzenia lękowe, stąd często jest dołączany jako kolejny lek do podstawowej terapii przeciwdepresyjnej.

Jaki był główny cel badania TED i profil pacjentów biorących w nim udział?

Głównym celem badania była analiza skuteczności trazodonu XR (postaci o przedłużonym uwalnianiu) w monoterapii depresji w porównaniu z lekami z grupy SSRI. Do badania zakwalifikowano 150 dorosłych pacjentów — zarówno kobiet, jak i mężczyzn — z rozpoznaniem dużej depresji, leczonych z wykorzystaniem SSRI w schemacie monoterapii.

Badanie nie było randomizowane, dawki ustalali biorący w nim udział psychiatrzy w zależności od objawów manifestowanych przez danego pacjenta. Uczestnicy badania w ramach monoterapii otrzymywali więc albo lek z grupy SSRI, albo trazodon w adekwatnej dawce, w zależności od stanu klinicznego chorego.

W styczniu w czasopiśmie „Brain Sciences” zostały opublikowane wstępne wyniki. Jakie wnioski można wyciągnąć na ich podstawie?

Publikacja na łamach „Brain Sciences” uwzględniła wyniki zebrane z niepełnej populacji zakwalifikowanych do badania pacjentów, z których 42 przyjmowało trazodon XR, 34 było leczonych SSRI. Obecnie trwa obserwacja ostatnich osób zakwalifikowanych do badania, po niej nastąpi analiza całościowych wyników. Obserwacja każdego z pacjentów trwała 3 miesiące.

W ramach badania psychiatrzy stosowali trazodon XR u osób z wyjściowo większym nasileniem lęku, bezsenności i zaburzeń depresyjnych oraz wynikającej z nich niesprawności w porównaniu z pacjentami przyjmującymi SSRI. Bez wątpienia świadczy to o przekonaniu psychiatrów o skuteczności i bezpieczeństwie trazodonu XR.

Wstępne wyniki potwierdziły skuteczność leczenia trazodonem XR na poziomie takim samym lub nieco wyższym niż terapia SSRI. Szczególną korzyść z włączenia trazodonu XR odnieśli pacjenci z nasilonymi objawami bezsenności — mimo wyjściowo gorszych parametrów jakości snu, poprawa następowała w ich przypadku już po 2 tygodniach. Co więcej, wstępne wyniki potwierdziły również efektywność trazodonu XR w redukcji objawów lękowych (pomimo wyjściowo wyższego nasilenia) co najmniej tak wysoką, jak leków SSRI. Kolejnym etapem będzie analiza wpływu trazodonu na poziom anhedonii i funkcjonowanie seksualne.

Jakie znaczenie dla przyjętych obecnie standardów leczenia zaburzeń depresyjnych będą miały wyniki badania TED?

Już wstępne wyniki pozwalają na wyciągnięcie wniosku, że ze względu na wysoką skuteczność trazodon XR może być z powodzeniem stosowany w monoterapii depresji jako lek pierwszego wyboru, szczególnie w przypadku manifestowania nasilonych objawów lęku, anhedonii oraz bezsenności. Oczywiście, leki SSRI pozostaną dobrym wyborem terapeutycznym dla wielu pacjentów. Wyniki badania TED potwierdzają, że zastosowanie trazodonu XR można rozważyć w przypadku tych pacjentów, u których — mimo leczenia SSRI — istnieje konieczność sięgnięcia po dodatkowe leki o działaniu nasennym i przeciwlękowym.

Włączenie trazodonu XR w monoterapii, pod warunkiem prawidłowo dobranej dawki, pozwoliłoby uniknąć politerapii, która zawsze wiąże się z bardziej skomplikowanym schematem dawkowania i wyższym ryzykiem działań niepożądanych oraz niekorzystnych interakcji lekowych, szczególnie u pacjentów w starszym wieku i obciążonych somatycznie.