Jak najbardziej. Kardiologów ucieszyła styczniowa lista refundacyjna, na której znalazły się leki inkretynowe (analogi GLP-1), zmniejszające ryzyko sercowo-naczyniowe u chorych na cukrzycę. Trzeba pamiętać, że pacjenci z cukrzycą typu 2 należą do grupy najwyższego lub wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego. Z tego względu opieka nad chorym z takim rozpoznaniem wymaga holistycznego podejścia. W przebiegu cukrzycy najbardziej boimy się jej późnych powikłań: sercowo-naczyniowych, nefrologicznych, ocznych. A cukrzyca uszkadza też nerki i jest jednym z głównych powodów leczenia nerkozastępczego. Pacjent z cukrzycą typu 2 z reguły boryka się także z nadciśnieniem, zbyt wysokim stężeniem cholesterolu LDL, otyłością.

Aby osiągnąć cel terapeutyczny, jakim jest uniknięcie późnych powikłań cukrzycy lub maksymalne odroczenie ich w czasie, trzeba działać wielotorowo. Okazało się, że analogi GLP-1 powodują nie tylko skuteczne obniżanie glikemii, ale poprawiają także rokowanie pacjentów. Stosowanie tych leków zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych, co potwierdzono w dużych badaniach klinicznych. Ponieważ wykazano te ewidentne korzyści, analogi GLP-1 uzyskały wysoki poziom rekomendacji w wytycznych diabetologicznych i weszły do refundacji w Polsce. To bardzo ważna grupa leków dla pacjentów z otyłością.

Niezależnie od tego, czy nadwaga i otyłość towarzyszy cukrzycy, czy nie, wiemy, że analogi GLP-1 korzystnie oddziałują na ten parametr. Dla chorych z cukrzycą typu 2 zastosowanie leków z tej grupy wpływa pośrednio również na wyrównanie ciśnienia, ma więc działanie plejotropowe. To jest sytuacja, w której zastosowanie tej grupy leków oddziałuje wielokierunkowo na pacjentów z cukrzycą, poprawiając ich rokowanie. To przełom.

Analogi GLP-1 znalazły się w zaleceniach zarówno amerykańskich, jak i europejskich towarzystw diabetologicznych jako leki iniekcyjne pierwszego rzutu, które należy stosować przy braku skuteczności leków doustnych. W ten sposób wysunęły się przed insuliny. Jaka jest przyszłość nowoczesnej kardiodiabetologii?

Podejmując decyzję o wyborze terapii w cukrzycy typu 2, należy rozpatrywać szereg aspektów, w tym niezaprzeczalnie korzyści glikemiczne. Jednak, jak wspomniałem, coraz większą uwagę zwraca się także na korzyści pozaglikemiczne, czyli zmniejszenie śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych. W tym kontekście analogi GLP-1 są jedną z podstawowych grup leków stosowanych w cukrzycy typu 2 o działaniu kardioprotekcyjnym. Uważam, że przyszłością diabetologii, podobnie jak kardiologii, są leki złożone. Tak jak jest to np. w terapii nadciśnienia tętniczego, gdy w jednej pigułce (SPC) łączone są 2-3 substancje czynne, oddziałujące na różne mechanizmy prowadzące do obniżenia ciśnienia.

W dobie zagrożenia koronawirusem SARS-CoV-2 specjaliści podkreślają, jak ważna jest dobra kontrola chorób przewlekłych. Mamy coraz skuteczniejsze leki, ale w cukrzycy ogromną rolę odgrywa także styl życia. W obecnej sytuacji, gdy do niezbędnego minimum należy ograniczyć wychodzenie z domu, część osób może skorzystać z pretekstu i całkowicie zrezygnować z aktywności fizycznej. Jak temu zapobiec?

Farmakoterapia musi być połączona z odpowiednią dietą i aktywnością fizyczną. Rolą lekarza jest nie tylko przekonanie pacjenta, by brał zlecone leki, ale także zmotywowanie go do niepalenia, aktywności fizycznej i zmian dietetycznych. Nastała era teleporad. Sadzę, że to dobry moment, by w rozmowie z pacjentem podkreślić, jak w czasie pandemii ważna jest także troska o dobrą kondycję całego organizmu. Bo to może po prostu pomóc w łagodniejszym przechorowaniu ewentualnego zakażenia.

Pacjent musi mieć świadomość, że wiele jest w jego rękach. Owszem, aktywność na świeżym powietrzu jest obecnie ograniczona, ale są np. programy w Internecie, komputerze czy telewizji, które umożliwiają ćwiczenie w domu. Ich wybór jest tak duży, że każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie, niezależnie od wieku i formy. Pacjent powinien zrozumieć, że potencjał nowoczesnych leków wykorzysta jeszcze lepiej, gdy do farmakoterapii dołoży ruch i zdrową dietę. Uważam, że warto obecny czas wykorzystać na zmianę swojego stylu życia w taki sposób, by stał się elementem prewencji, zapobiegania chorobom.