Jakie były najważniejsze wydarzenia naukowe w świecie medycyny w 2021 roku?

EG/PAP

opublikowano: 31-12-2021, 09:51

Podsumowanie najistotniejszych wydarzeń w sferze nauk medycznych w mijającym 2021 roku.

Ten artykuł czytasz w ramach płatnej subskrypcji. Twoja prenumerata jest aktywna

STYCZEŃ 2021

Zespół ds. COVID-19 przy prezesie PAN przygotował różne hipotetyczne scenariusze rozwoju pandemii COVID-19 w 2021 roku i w latach najbliższych, na które społeczeństwo powinno się przygotować.
Koronawirus SARS-CoV-2 nie musi wniknąć bezpośrednio do mózgu, żeby doprowadzić do jego uszkodzenia – wynika z badań mózgów 19 pacjentów zmarłych na COVID-19, które przeprowadzili specjaliści z USA. Opisano je w „New England Journal of Medicine”.
Z badań in vitro prowadzonych na organoidach, miniaturowych wersjach mózgu wyhodowanych w laboratorium wynika, że SARS-CoV-2 może bezpośrednio zakażać ludzkie komórki nerwowe i uszkadzać tkankę mózgu. Artykuł na ten temat opublikowało pismo „Journal of Experimental Medicine”.
Zespół z Politechniki Warszawskiej pracuje nad szczepionką biotechnologiczną przeciw COVID-19. Naukowcy są gotowi, by ich produkt testowany był na zwierzętach. Do kolejnego etapu badań potrzebny jest im partner - firma farmaceutyczna – oraz finansowanie.

LUTY

MARZEC

KWIECIEŃ

MAJ

Zespół z Massachusetts Institute of Technology (USA) przedstawił pierwszą dokładną genetyczną mapę nowego koronawirusa. Pokazuje ona, gdzie mogą znajdować się istotne geny, i jak działają zachodzące w nim mutacje.

LIPIEC

Naukowcy odkryli, w jaki sposób SARS-CoV-2 kumuluje mutacje swojego białka Spike (kolca), aby niezależnie tworzyć warianty, które są łatwiej przenośne i potencjalnie bardziej oporne na przeciwciała gospodarza. O wynikach swoich ustaleń poinformowali na łamach czasopisma „Science”.
W genomie człowieka istnieje 13 obszarów mających wyraźny związek z infekcją COVID-19 lub jego ciężkim przebiegiem. Miejsca te wskazano dzięki międzynarodowym badaniom z udziałem ponad 3,5 tys. specjalistów z ponad 1,2 tys. ośrodków, w tym kilku z Polski.
Hospitalizacje z powodu COVID-19 osób w pełni zaszczepionych zdarzają się bardzo rzadko – wynika z badania polskich naukowców, które opublikowało czasopismo „Vaccines”. Świadczy to o wysokiej skuteczności szczepień w zapobieganiu ciężkiemu przebiegowi tej choroby.
Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL) i firma DeepMind ogłosiły 23 lipca 2021 r. na łamach „Nature”, że udostępniają najbardziej kompletną bazę przewidywanych trójwymiarowych (3D) struktur ludzkich białek - tzw. ludzkiego proteomu, na który składa się ponad 20 tys. białek. Dane te będą swobodnie i bezpłatnie dostępne dla społeczności naukowej. Baza została stworzona przez Europejski Instytut Bioinformatyki (Hinxton w Wielkiej Brytanii) należący do Europejskiego Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL). Firma DeepMind opracowała system komputerowy do przewidywania struktur białek.

SIERPIEŃ

W ramach programu Solidarity PLUS Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rozpoczęła w 52 krajach badania kliniczne trzech leków, które mają potencjał pomagania w terapii COVID-19. Jeden z nich stosowany jest w leczeniu malarii, drugi - nowotworów, a trzeci - chorób układu odpornościowego. Substancje te - artezunat, imatinib oraz infliksymab - zostały wybrane przez niezależny panel ekspertów.
Badacze z UW opracowali nową metodę selekcji związków, które przeciwdziałają powstawaniu białek wirusowych SARS-CoV-2. Przebadali 7 tys. związków, spośród których wyselekcjonowali 83, hamujące działanie wirusowego enzymu. Ich wyniki mogą mieć zastosowanie w prowadzeniu terapii przeciw COVID-19.

WRZESIEŃ

Jeszcze po siedmiu dniach nielimitowanego snu, po wcześniejszym 10-dniowym okresie niewysypiania się, wiele parametrów organizmu nie wraca do normy - pokazał eksperyment przeprowadzony na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zaburzona m.in. pozostała aktywność elektryczna mózgu, a także zdolność rozwiązywania mentalnych zadań.
Redaktorzy naczelni prestiżowych czasopism medycznych wystosowali wspólnie apel do światowych przywódców o nadzwyczajne działania na rzecz przeciwdziałania globalnemu ociepleniu, które zagraża zdrowiu ludzi. Wezwanie zostało opublikowane w ponad 220 pismach medycznych.

PAŹDZIERNIK

Prof. Jan Potempa, biochemik i mikrobiolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego, został laureatem pierwszej edycji Nagrody Heisiga – najwyższej w Polsce finansowej nagrody naukowej. Celem ustanowionej w 2021 roku nagrody jest uhonorowanie polskich naukowców, którzy prowadzą badania na najwyższym światowym poziomie. Jej inicjatorem i fundatorem jest prof. Norbert Heisig, niemiecki lekarz pochodzący z Breslau, od wielu lat zaangażowany w działania na rzecz wrocławskiego środowiska akademickiego, wieloletni prezes Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Uniwersytetu Wrocławskiego.
Amerykanin David Julius oraz Ormianin mieszkający w USA Ardem Patapoutian zostali laureatami Nagrody Nobla z medycyny i fizjologii za odkrycie receptorów komórkowych odpowiedzialnych za odczuwanie dotyku, ciepła i zimna.
Nagrodę Nobla z chemii otrzymali Benjamin List i David W.C. MacMillan - twórcy nowego, precyzyjnego narzędzia do "budowania" cząsteczek organicznych. Ich prace miały wpływ na tworzenie nowych leków. Sprawiły, że niektóre procesy chemiczne przebiegają szybciej i bardziej przyjaźnie dla środowiska.

LISTOPAD

Profesorowie: Bożena Kamińska-Kaczmarek, Jacek Jemielity, Grzegorz Pietrzyński i Cezary Cieśliński - zostali laureatami Nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2021. Przyznano je po raz 30.

GRUDZIEŃ

Dr hab. Piotr Rzymski, dr Anna Łosiak, Adam Zbyryt, 3LAB – pracownia 3 LO w Gdyni, Centrum Popularyzacji Politechniki Śląskiej w Gliwicach i dr Łukasz Lamża - to zwycięzcy 17. edycji konkursu Popularyzator Nauki, organizowanego przez serwis Nauka w Polsce Fundacji PAP we współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki.

PRZECZYTAJ TAKŻE: MEDYCYNA i FARMACJA 2021: jaki był ten rok zdaniem ekspertów