Infekcja czy alergia – jak rozróżnić katar

Najczęstszymi przyczynami kataru bywa infekcja wirusowa, bakteryjna lub zapalenie śluzówki nosa wywołane alergenem. Objawy wspólne to drapanie w gardle, nosie, kichanie, na ogół gorączka, uczucie zatkania nosa, obrzęk małżowin nosa, czemu często towarzyszą bóle i zawroty głowy, uczucie ogólnego rozbicia, upośledzenie węchu.

Katar o podłożu infekcyjnym czy wirusowym występuje o każdej porze roku, jednak najczęściej jesienią i zimą. Brak tu ścisłej sezonowości oraz regularnego występowania o tej samej porze roku. Na podstawie dobrze zebranego wywiadu lekarskiego można się od pacjenta dowiedzieć, że w jego otoczeniu są inne chore osoby bądź niedawno chorowały.

Katar wirusowy i bakteryjny – należy poznać przyczynę zakażenia, by je właściwie leczyć

Do infekcji wirusowej i bakteryjnej dochodzi przy spadku odporności, przebywaniu w gronie osób zainfekowanych, ponieważ tego typu zakażenia przenoszone są drogą powietrzno-kropelkową, głównie podczas kaszlu lub kichania. 

Katar wirusowy uzewnętrznia się wyciekiem wydzieliny wodnisto-śluzowej, natomiast katar bakteryjny śluzowo-ropnej. 

Następstwem nieleczonego lub źle leczonego kataru może być zapalenie spojówek, gardła, ucha środkowego, zatok przynosowych, krtani, tchawicy, oskrzeli, płuc. Leczymy katar zależnie od przyczyny i stadium choroby. 

W przypadku niewielkich objawów wystarczy stosować środki zwężające naczynia i działające przeciwobrzękowo w postaci doustnych preparatów (np. na bazie pseudefedryny) lub donosowych kropli (np. zawierających oxymetazolinę, xylometazolinę). Należy też systematycznie usuwać wydzielinę z nosa, pamiętając, by nie wydmuchiwać z dwóch dziurek jednocześnie. Trzeba pić dużo płynów. 

Przy gęstej wydzielinie warto stosować rozluźniające ją preparaty doustne lub donosowe, w razie gorączki – preparaty obniżające temperaturę, a w przypadkach o etiologii bakteryjnej czasami konieczne jest zastosowanie antybiotyku.

Katar alergiczny

Katar alergiczny charakteryzuje wodnista wydzielina, często towarzyszące łzawienie, zapalenie spojówek, kichanie. Alergiczny nieżyt nosa występuje co roku o określonej porze. Gdy pacjent jest uczulony na pyłki drzew, może mieć objawy od lutego do maja. Drobne przesunięcia terminów mogą się zdarzyć, ponieważ stężenie pyłków w atmosferze zależy od wielu czynników, np. opadów deszczu (niższe stężenie), okolicy nadmorskiej (też niższe stężenie). Objawy kataru w związku z tym mogą być mniej nasilone lub nie występują. Z kolei przy słonecznej pogodzie, pobycie na dworze w otoczeniu dużej ilości roślin objawy kataru są intensywniejsze. Katarowi alergicznemu może towarzyszyć kaszel, ponieważ alergeny pyłkowe mogą drażnić również nabłonek oskrzeli. 

Rozróżnienie etiologii kataru dla lekarza nie jest trudne. Na ogół wystarczy dobrze zebrany wywiad i badanie lekarskie. Aby potwierdzić atopową etiologię kataru, lekarz specjalista wykonuje testy skórne lub zleca badanie IgE specyficzne dla alergenów. Testy skórne wykonuje się w tzw. okresie bezobjawowym, po odstawieniu leków antyhistaminowych.

Katar alergiczny występuje na ogół bez temperatury. Pacjent dobrze reaguje na zastosowanie leków antyhistaminowych (zmniejszenie lub całkowite ustąpienie kataru).