Fakty i mity na temat grypy oraz szczepień

Wyszczepialność przeciw grypie jest w Polsce wciąż na bardzo niskim poziomie, a to dlatego, że społeczeństwo nie jest świadome niebezpieczeństwa, które niesie ze sobą ta choroba. Do tego narosło wiele mitów wokół samej infekcji i szczepień przeciwgrypowych.

„Grypa i szczepienia przeciw grypie są przedmiotem wielu błędnych przekonań, pokutujących w naszym społeczeństwie. Często wynika to z niewiedzy lub przekazywanych stereotypów. Niestety powielanie mitów często buduje w świadomości społeczeństwa obraz grypy jako choroby niegroźnej, porównywalnej z przeziębieniem, którą można wyleczyć domowymi sposobami lub nie trzeba jej leczyć wcale. Dlatego tak ważne jest, aby nie tylko uświadamiać innych o zagrożeniach, które niesie ze sobą grypa, ale także edukować o tym, co tak naprawdę powoduje wirus grypy i jak z nim walczyć” — uważa prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, kierownik Pracowni Bronchologii Kliniki Pneumonologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.

Czy w grypie nie stosuje się antybiotyków

FAKT.  Antybiotyki nie działają na wirusy. Dostępne są na receptę leki przeciwwirusowe przeciwko grypie. Aby były skuteczne, muszą być podane odpowiednio wcześnie — w ciągu jednej, najwyżej dwóch dób po pojawieniu się pierwszych objawów infekcji. W Polsce nie są jeszcze powszechnie stosowane, choć istnieją zalecenia, które mówią o tym, że warto przepisywać je pacjentom, zwłaszcza z grup zwiększonego ryzyka.

Czy tzw. grypa żołądkowa nie ma nic wspólnego z prawdziwą grypą

FAKT.  Nazwa „grypa żołądkowa” jest określeniem potocznym, odnoszącym się do grupy wirusów, które powodują głównie wymioty i biegunkę. Nie są one wirusami grypy, która jest poważną chorobą górnych dróg oddechowych.

Czy grypa może doprowadzić do ciężkich powikłań

FAKT.  Większość osób, które zachorują na grypę, będzie miała łagodne objawy i wyzdrowieje w ciągu dwóch tygodni. Jednak każdego roku z powodu ciężkiego przebiegu grypy i jej powikłań pewien odsetek chorych wymaga hospitalizacji. Zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok i infekcje ucha są przykładami powikłań związanych z grypą. Niezwykle groźnym powikłaniem jest zapalenie mięśnia sercowego. 

Czy przyjmowanie witaminy C lub preparatów jeżówki (Echinacea) zapobiega grypie

MIT.  W badaniach nie wykazano, żeby witamina C czy preparaty jeżówki wpływały na przebieg zachorowania na grypę lub jej zapobiegały.

Czy szczepienie powinno być przeprowadzone przed sezonem zachorowań na grypę, we wrześniu-październiku

MIT.  Szczepienie będzie skuteczne, jeśli odbędzie się nawet w grudniu czy styczniu. Na półkuli północnej zachorowania na grypę sezonową występują zwykle od października do marca/kwietnia. Jedna dawka szczepionki powinna zapewnić ochronę już po dwóch tygodniach od podania. 

Czy można zachorować od szczepionki na grypę

MIT.  Nie ma takiej możliwości, by pacjent zachorował na grypę od szczepienia, ponieważ szczepionka zawiera inaktywowane, zabite wirusy. Natomiast po szczepionce możliwe są efekty uboczne, tzw. niepożądany efekt poszczepienny. Niektóre objawy przypominają te, które występują przy grypie oraz przeziębieniu (m.in. podwyższona temperatura, nudności, złe samopoczucie, ból głowy, stawów, mięśni, katar). Dolegliwości te mijają samoistnie i dość szybko.

Czy szczepienia przeciwko grypie mają relatywnie niską skuteczność

MIT. Skuteczność szczepionki wynosi 60-90 proc. Biorąc pod uwagę powikłania, jakie mogą się pojawić po zachorowaniu na grypę, warto zdecydować się na taką ochronę. Szczepienia są najskuteczniejszym środkiem zapobiegania grypie. Absolutnie nieskuteczna jest tylko ta szczepionka, która nie została podana. 

Czy szczepienia przeciwko grypie są zalecane zwłaszcza osobom powyżej 65. r.ż.

FAKT. Zachorować może każdy, jednak największe ryzyko powikłań dotyczy właśnie seniorów, dzieci poniżej 2. r.ż., kobiet w ciąży oraz osób w każdym wieku z przewlekłymi chorobami serca, płuc, nerek, wątroby, chorobami krwi i metabolicznymi, mających osłabiony system odpornościowy. 

Czy szczepienie przeciwko grypie powinno być ponawiane co roku

FAKT. Z uwagi na zmiany wirusa i jego krążenie skład szczepionki jest co roku aktualizowany, tak aby jak najlepiej chroniła przed wirusami dominującymi w danym sezonie grypowym. Szczepienia wykonane w poprzednich sezonach mogą nie chronić przed wirusami grypy krążącymi aktualnie w środowisku. Jedno szczepienie przeciwko grypie nie daje dożywotniej odporności.

CZYTAJ TAKŻE: 

>> Czas zacząć się szczepić przeciwko grypie. Jaki skład szczepionek w sezonie 2018/2019?

>> Szczepienia przeciw grypie wciąż niepopularne w Polsce

Różnice między wirusami grypy typu A i B

przewiń, aby zobaczyć całą tabelę

 Źródło: van de Sandt CE i wsp.: Future Microbiol. 2015; 10(9):1447

 

Wirus grypy typu B - ważny patogen

• Wirus grypy typu B stanowi blisko 25 proc. krążących szczepów grypy [1]).
• Krążąca w populacji linia B wirusa może się różnić w zależności od kraju w tym samym roku i w tym samym regionie.
• Wirus grypy typu B wywołuje epidemie co około 2-4 lata.
• Objawy zakażeń wirusami grypy typu A i B są podobne.
• Oba typy wirusów charakteryzują się również podobnym poziomem ryzyka hospitalizacji lub zgonu.
• Hospitalizacja może następować częściej u dzieci chorych na grypę wywołaną wirusem typu B niż u dzieci chorych na grypę wywołaną wirusem typu A [2]).
• Nasilenie grypy wywołanej wirusem typu B wydaje się większe u pacjentów pediatrycznych i odpowiada nawet za 44 proc. zgonów w każdym sezonie zachorowań na grypę w Stanach Zjednoczonych [3]).
• Poza dziećmi i młodzieżą, zakażenie wirusem grypy typu B często dotyka osoby starsze, co wywołuje fale zachorowań w domach opieki [4]) i powoduje zwiększoną śmiertelność we wszystkich grupach wiekowych [5]).

 [1] Ambrose, C. and Levin, M. 2012 Hum. Vacc. & Immunother. 8(1): 81-88 

[2] Hite et al., 2007, Int. J. Infect. Dis. 11:40-47. 

[3] Glezen et al., American Journal of Public Health 2013, 103:e343-e51 

[4] Camilloni, B et al., 2010. Vaccine 28:7536-7541 

[5] Simonsen L. et al., 2000 JID 831-837