Epidemia COVID-19. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego dot. trybu i sposobu wykonywania zabiegów z zakresu elektroterapii lub elektrofizjologii serca

Podstawowym celem publikacji jest ograniczenie ryzyka przeniesienia infekcji na pacjentów zdrowych przez personel medyczny, jak i ochrona zespołów zajmujących się elektroterapią lub elektrofizjologią przed zakażeniem lub niepotrzebnym kontaktem z osobami chorymi na COVID-19, bądź będącymi w grupie ryzyka zachorowania - wskazuje Sekcja Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego w swoim komunikacie.

W przypadku pacjentów bez potwierdzenia lub podejrzenia skażenia Polskie Towarzystwo Kardiologiczne rekomenduje odroczenie wykonywania zabiegów planowych takich jak implantacje stymulatorów serca w przypadku skąpoobjawowej bradykardii, rozbudowy układów stymulujących, implantacje kardiowerterów-defibrylatorów serca w prewencji pierwotnej nagłego zgonu, ablacje arytmii nadkomorowych i łagodnych arytmii komorowych relatywnie dobrze tolerowanych przez pacjenta - jeśli oczywiście stan chorego na to pozwala i nie wymaga natychmiastowej hospitalizacji. Pilne procedury, wymienione poniżej, powinny być przeprowadzane, jak dotychczas.

Są to zabiegi:

• implantacja stymulatora z powodu bloku przedsionkowo-komorowego II i III stopnia,
• implantacja kardiowertera-defibrylatora w prewencji wtórnej nagłego zgonu,
• wymiany układów stymulujących i kardiowerterów z powodu wyczerpania baterii lub uszkodzenia elektrod,
• usunięcia układów stymulujących/defibrylujących ze wskazań infekcyjnych 
• ablacje ustawicznych i opornych na inne metody leczenia groźnych dla życia arytmii nadkomorowych oraz groźnych, nawracających, utrwalonych arytmii komorowych.

Podczas leczenia pacjentów z podejrzeniem infekcji COVID 19 (osoby z kwarantanny, oczekujące na wynik testu oraz z dodatnim wywiadem wskazującym na możliwość zakażenia) PTK zaleca odroczenie wszelkich procedur do czasu uzyskania ewentualnego potwierdzenia zakażenia lub jego wykluczenia. Jeśli wynik pacjenta okaże się negatywny - wówczas może być traktowany jak chory z populacji ogólnej.

"W sytuacjach bezpośredniego zagrożenia życia (np. blok przedsionkowo-komorowy III stopnia bez wydolnego rytmu zastępczego, burza elektryczna bez możliwości farmakologicznego opanowania arytmii) osoby o niejasnym statusie epidemiologicznym powinny być poddane procedurom niezwłocznie, optymalnie w ośrodkach jednoimiennych dysponujących możliwością izolacji takiego pacjenta oraz umożliwiających odpowiednią ochronę personelu. Podczas wykonywania zabiegów należy przestrzegać procedur przygotowanych dla osób z potwierdzonym zakażeniem" - zaznacza Polskie Towarzystwo Kardiologiczne.

"Osoby z potwierdzonym rozpoznaniem COVID 19 – leczenie powinno być prowadzone w szpitalach jednoimiennych dysponujących pracownią elektroterapii. Do leczenia powinni być kwalifikowani jedynie chorzy w stanie zagrożenia życia. Pozostałe procedury powinny być odroczone do czasu wyleczenia infekcji COVID 19 (zabiegi pilne) lub zakończenia stanu epidemii (pozostałe zabiegi planowe)" - podkreślają eksperci PTK w swoich rekomendacjach.

Organizacja zabiegów z zakresu elektroterapii oraz dalszej opieki nad pacjentem w szpitalach wykonujących procedury u chorych z potwierdzonym zakażeniem COVID 19 oraz w innych placówkach w przypadku niejasnego statusu epidemiologicznego chorego:

• Optymalnym miejscem do wykonywania procedur inwazyjnych jest blok operacyjny. Sala operacyjna powinna być wentylowana z zastosowaniem technologii ujemnego ciśnienia. Stosowane w salach operacyjnych dodatnie ciśnienie sprzyja rozprzestrzenianiu się zakażenia. Wykonywanie procedur w pracowniach elektrofizjologii lub radiologii interwencyjnej niespełniających standardów sali operacyjnej wiąże się z koniecznością wdrażania odpowiednich procedur począwszy od transportu chorego na procedurach dezynfekcji i utylizacji odpadów kończąc.
• Stosowanie sprzętu wielorazowego użytku powinno być ograniczone do niezbędnego minimum.
• Udział personelu powinien być ograniczony do niezbędnego minimum. Optymalnie 2 osoby: operator i pielęgniarka. W przypadkach uzasadnionych dodatkowo technik RTG lub pielęgniarka pomocnicza.
• Personel powinien być wyposażony w zestaw ŚOI - Środki Ochrony Indywidualnej zgodnie z zaleceniami ECDC – European Centre for Disease Prevention and Control. Wersja polskojęzyczna opracowana na zlecenie Konsultanta Krajowego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii dostępna tutaj. Personel powinien być kompletnie ubrany przed przybyciem pacjenta. Przykładowy film ilustrujący kolejne etapy zakładania i zdejmowania stroju ochronnego dostępny na stronie Uniwersytetu w Padwie.
• Stół narzędziowy, aparatura kontrolna powinny być gotowe przed przybyciem pacjenta.
• Pacjent powinien być ubrany w jednorazowy strój z maseczką chirurgiczną na twarzy i okryciem głowy.
• Czynności typu przyklejenie elektrod, podłączenie kroplówki powinny być wykonane przed wjazdem na blok operacyjny po to by ograniczyć zakres czynności na sali operacyjnej do niezbędnego minimum.
• Dezynfekcja pola operacyjnego – barwiony roztwór alkoholu przeznaczony do dezynfekcji pola operacyjnego, antybiotykoterapia około zabiegowa – według dotychczasowych zaleceń.
• Kontrola rozrusznika, zaprogramowanie i wprowadzenie danych powinno odbyć się na sali operacyjnej.
• Po zabiegu i dopiero po opuszczeniu sali przez pacjenta, personel zdejmuje strój ochronny na sali operacyjnej (jak na przykładzie filmowym), za wyjątkiem maseczki (ryzyko aspiracji aerozolu z sali operacyjnej), którą należy zdjąć w śluzie.
• Pozabiegowa kontrola rozrusznika, kontrola radiologiczna i echokardiograficzna jeżeli jest to możliwe powinna być odroczona do czasu wyjaśnienia statusu epidemiologicznego pacjenta. Jeśli nie jest to możliwe, powinny być wykonane zgodnie z procedurami wewnętrznymi ośrodka przyjętymi dla opieki nad chorym z COVID 19.

Źródło: PTK

PRZECZYTAJ TAKŻE: Epidemia COVID-19 a USG w czasie ciąży: zalecenia PTGiP