Dyżur eksperta. Kiedy pediatra lub lekarz rodzinny powinien skierować dziecko do reumatologa?

Gościem w kolejnym odcinku “Dyżuru eksperta”, realizowanym w ramach projektu “W trosce o zdrowie dzieci”, była prof. dr hab. n. med. Elżbieta Smolewska, Klinika Kardiologii i Reumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Jaka choroba reumatyczna najczęściej atakuje dzieci i młodzież?

Schorzenia reumatyczne błędnie są kojarzone w powszechnej świadomości jako choroby wyłącznie osób dorosłych oraz tych w wieku senioralnym. Tymczasem występują również w populacji dzieci i młodzieży.

- Choroby reumatyczne wieku dziecięcego zalicza się do chorób rzadkich. Częstość występowania nie ma w ich przypadku zwiększonego nasilenia. Natomiast następstwa tych schorzeń mają znaczący negatywny wpływ na dalsze życie i funkcjonowanie dziecka. W tej grupie wiekowej najczęstszą chorobą reumatyczną spośród tej rzadkiej kategorii schorzeń jest młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów. Jej częstość ocenia się na 1 na 1000 dzieci - powiedziała prof. Elżbieta Smolewska.

Innymi schorzeniami reumatycznymi wieku rozwojowego, choć występują rzadziej, mogą być m.in. toczeń rumieniowaty układowy, młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe, twardzina miejscowa i układowa.

- Często u dzieci występują również układowe zapalenia naczyń. Spośród nich najczęstszą jednostką chorobową jest zapalenie naczyń z obecnością złogów IgA, czyli tzw. plamica Schönleina-Henocha - dodała ekspertka.

Objawy chorób reumatycznych u dziecka - co powinno zaalarmować pediatrę lub lekarza POZ?

Co uwzględnić w wywiadzie w kierunku chorób reumatycznych u dziecka? Na co zwrócić uwagę w badaniu przedmiotowym i podmiotowym?

- Wszystko zależy od jednostki chorobowej, ale skupmy się na MIZS jako najczęstszej chorobie reumatycznej wieku rozwojowego. W większości przypadków choroba rozwija się powoli. Dzieci zaczynają np. utykać, oszczędzać chorą kończynę, unikają aktywności fizycznej. Jednym słowem nie zachowują się tak jak dotychczas i jak ich zdrowi rówieśnicy. Należy też dokładnie obserwować jakiekolwiek zmiany w badaniu fizykalnym i zebrać precyzyjny wywiad rodzinny, ponieważ choroby reumatyczne mają często genetyczne podłoże. Ponadto należy także uwzględnić w wywiadzie objawy ogólne: np. czy dziecko nie gorączkuje, nie ma stanów podgorączkowych, jaki ma apetyt - wylicza prof. Smolewska.

Jak dodaje, bardzo ważne jest pytanie o ostatnią utratę masy ciała lub wysypki skórne. Co więcej, kluczowa jest także pora występowania lub nasilania się dolegliwości - zazwyczaj dzieci najgorzej czują się rano. Poranna sztywność stawów to bowiem jeden z bardziej charakterystycznych objawów.

Czy w razie podejrzenia choroby reumatycznej u dziecka warto zlecić badania laboratoryjne? Jak odróżnić ból stawu o charakterze urazowym, wzrostowym lub spowodowany wadą postawy od tego charakterystycznego dla schorzeń reumatycznych? Czy młodzieńczemu idiopatycznemu zapaleniu stawów zawsze towarzyszy gorączka?

Więcej w materiale wideo! Zapraszamy do oglądania!

ZOBACZ TAKŻE: Dyżur eksperta. Jak pomóc dziecku z zaburzeniami mowy i komunikacji?