Dr hab. Mastalerz-Migas: rekomendujemy dookreślenie roli koordynatora w POZ i wskazanie źródeł finansowania
W medycynie rodzinnej 2021 rok upłynął pod znakiem ciężkiej pracy, a jeśli chodzi o zmiany systemowe, na uwagę zasługuje wdrożenie od 1 października, wprawdzie w ograniczonym zakresie, opieki koordynowanej, a wcześniej (w lipcu) - powołanie ministerialnego zespołu ds. zmian w podstawowej opiece zdrowotnej - mówi dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas.
Powołany przez ministra zdrowia zespół, którego zadaniem jest opracowanie rekomendacji w zakresie zmian w POZ, do końca roku przedstawi ministrowi Niedzielskiemu efekty swojej pracy w zakresie wdrożenia elementów opieki koordynowanej w POZ. Jako przewodnicząca zespołu mam ogromną nadzieję, że wypracowane przez grono ekspertów zalecenia znajdą odzwierciedlenie w realizacji w nadchodzącym 2022 roku.
Opieka koordynowana w pierwszej kolejności
Wśród rekomendacji znajdzie się poszerzenie kompetencji diagnostycznych specjalistów POZ. Ministerialny zespół wspólnie z konsultantami krajowymi z różnych dziedzin medycyny wybrał procedury diagnostyczne, które, naszym zdaniem, powinny być zlecane z poziomu POZ. Ponadto w zaleceniach wyodrębniliśmy pewne grupy pacjentów z chorobami przewlekłymi (cukrzycą, POChP, nadciśnieniem tętniczym, a w dalszej kolejności z innymi schorzeniami sercowo-naczyniowymi, astmą oraz chorobami tarczycy), których należałoby objąć opieką koordynowaną w pierwszej kolejności. Wprawdzie w pilotażu opieki koordynowanej POZ Plus uwzględniono 11 ścieżek postępowania diagnostyczno-terapeutycznego, ale musimy mieć świadomość, że wdrożenie systemowe jest znacznie trudniejsze niż to w ramach pilotażu, stąd właśnie rekomendujemy stopniowe wprowadzanie. Ponadto zespół ekspertów rekomenduje dookreślenie roli koordynatora w POZ oraz wskazanie źródeł finansowania jego pracy. Zaproponowana obecnie stawka bazowa nie zapewnia wystarczających środków na jego wynagrodzenie, co przekreśla realną możliwość zatrudnienia koordynatora na tym etapie.
Zwiększenie roli personelu pielęgniarskiego w POZ
Kolejną propozycją rozwiązania zawartą w rekomendacjach zespołu jest zwiększenie roli personelu pielęgniarskiego w POZ. Wśród zaleceń znalazło się także wprowadzenie do POZ porady dietetycznej i edukacji zdrowotnej - tę ostatnią będzie mogła realizować pielęgniarka.
Oficjalne wnioski z pilotażu POZ Plus zostaną przedstawione przez NFZ w grudniu. Wiemy, że z bardzo pozytywną oceną spotkało się wdrożenie do POZ koordynatora. Warto podkreślić, że koordynatorzy mają być przewodnikami pacjentów nie tylko po procesie diagnostyki i leczenia, ale też w zakresie profilaktyki. Ich rola jest nie do przecenienia w procesie opieki nad chorymi ze schorzeniami przewlekłymi. W przypadku tej grupy pacjentów w modelu opieki koordynowanej to lekarz rodzinny proponuje indywidualny plan opieki medycznej, natomiast koordynator pomaga pacjentowi w jego realizacji i np. umawia terminy badań i wizyt kontrolnych. Koordynacja ma uporządkować i scalić opiekę nad pacjentem, obecnie jest ona zbyt fragmentaryczna, a pacjent często jest pozostawiony sam sobie.
Pilotaż POZ Plus i wprowadzenie na szerszą skalę opieki koordynowanej to ważne wydarzenia z perspektywy osób zarządzających placówkami POZ, ponieważ systemowe wdrożenie zmian będzie wymagało dużo wysiłku - i to jest wyzwanie na rok 2022.
W mijającym roku środowisko lekarzy rodzinnych koncentrowało się jednak na innych kwestiach. Głównym wyzwaniem, przed którym stanęli lekarze rodzinni w 2021 roku, była pandemia. Lekarze rodzinni są grupą medyków szczególnie zaangażowanych w walkę z COVID-19. Zauważmy bowiem, że większość osób zakażonych SARS-CoV-2 przechodzi infekcję stosunkowo łagodnie, nie wymaga więc hospitalizacji, a opieki świadczonej ambulatoryjnie - jej ciężar spoczywa właśnie na POZ i to od jesieni ubiegłego roku. Ponadto lekarze rodzinni nadal muszą realizować inne zadania, niezwiązane z walką z pandemią - realizować profilaktykę (przede wszystkim PSO u dzieci, bilanse), a także opiekować się całą populacją we wszystkich podstawowych problemach zdrowotnych. Zgłaszalność chorych do POZ znacząco w mijającym roku wzrosła. Do tego wiele placówek POZ zaangażowało się w program szczepień przeciw COVID-19, co istotnie zwiększyło obciążenie pracą.
Zmiana standardu udzielania teleporad
Ważną dla lekarzy rodzinnych kwestią była także zmiana standardu udzielania teleporad. W marcu drogą rozporządzenia ministra zdrowia ograniczono możliwość ich udzielania w POZ, m.in.: u dzieci do 6 roku życia, pacjentom pierwszorazowym czy w przypadku zaostrzenia choroby przewlekłej oraz przy podejrzeniu choroby nowotworowej. Od lipca do września wprowadzono finansowe premiowanie pomiotów, które teleporad udzielają jak najmniej (poniżej 25 proc.), oraz karę dla świadczeniodawców przekraczających narzucony limit (75 proc. teleporad). Rozwiązanie to obowiązywało przez trzy miesiące i przyczyniło się do znaczącego obniżenia odsetka teleporad w ogólnej liczbie realizowanych świadczeń. W mojej ocenie, koniec 2021 roku przyniósł uporządkowanie tego obszaru w POZ z korzyścią dla pacjentów i lekarzy.
Jednym z najpoważniejszych wyzwań w 2022 roku z perspektywy medycyny rodzinnej będzie położenie większego nacisku na skuteczną profilaktykę, szczególnie w obszarze chorób sercowo-naczyniowych i onkologicznych, budowanie kompleksowości opieki w chorobach przewlekłych oraz, oczywiście, walka z pandemią i jej konsekwencjami.
PRZECZYTAJ TAKŻE: Lawinowy wzrost obłożenia POZ. “Liczba jest kosmiczna”
POZ Plus: jakie są wyniki pilotażu z perspektywy świadczeniodawców i pacjentów?
Źródło: Puls Medycyny
