Dostęp do terapii ratujących życie nie może się pogorszyć

Ustawa o Funduszu Medycznym spowodowała wiele zmian w programie Ratunkowego Dostępu do Technologii Lekowych (RDTL). Zarówno idea Funduszu Medycznego, jak i zamysł zmienionego RDTL opierały się na zwiększeniu dostępu chorych do niezbędnych terapii. Wchodzące w życie przepisy budzą jednak szereg wątpliwości, na które należy jak najszybciej odpowiedzieć, by zabezpieczyć potrzeby pacjentów.

Ustawa o Funduszu Medycznym, która zaczęła obowiązywać 26 listopada 2020 r., a także związane z jej zapisami zmiany w RDTL budzą coraz większe zainteresowanie producentów leków, medyków i organizacji pacjentów.

„Znamienne, że ustawa o Funduszu Medycznym była procedowana w okresie pandemii COVID-19, gdy lekarze są skoncentrowani na terapii pacjentów w niezwykle trudnych warunkach organizacyjnych. Wiele środowisk skupiło się na nowych subfunduszach finansujących istotne zadania, jednak coraz więcej uwagi poświęca się dziś zmianom w RDTL” — mówi Irena Rej, prezes Izby Gospodarczej „Farmacja Polska”.

Mechanizm Ratunkowego Dostępu do Technologii Lekowych wszedł w życie w lipcu 2017 r. W założeniu polegał na finansowaniu leków w sytuacjach, w których możliwe jest wydłużenie życia pacjenta lub znacząca poprawa jego stanu zdrowia, a w dotychczasowym procesie terapii wykorzystane zostały dostępne refundowane technologie. Mechanizm był przez środowiska klinicystów i pacjentów oceniany jako potrzebny, ale jednocześnie krytykowany, m.in. za przewlekłość rozpatrywania wniosków oraz nadmiar obowiązków biurokratycznych związanych z jego realizacją. Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy o Funduszu Medycznym, nowa regulacja miała wyjść naprzeciw najważniejszym zastrzeżeniom.

Zmiany w Ratunkowym Dostępie do Technologii Lekowych - dobry kierunek, ale również wiele wątpliwości

Przedstawiciele Izby Gospodarczej „Farmacja Polska” podkreślają, że propozycje zmian w RDTL przyjęli z otwartością. „Odformalizowanie i skrócenie procesu RDTL to bardzo dobry kierunek, który zarówno organizacje pacjentów, jak i przedstawiciele sektora farmaceutycznego proponowali od początku funkcjonowania programu” — oceniła Irena Rej.

Jej zdaniem, faktyczne wdrożenie zmian wymaga jednak doprecyzowania przepisów oraz odpowiedniej komunikacji. „Dziś zapisy ustawy o Funduszu Medycznym związane z RDTL budzą wiele pytań, na które brakuje odpowiedzi, a ośrodki prowadzące leczenie mogą napotykać szereg trudności związanych ze stosowaniem zmienionego programu. Istnieje obawa, że mechanizm zamiast lepszy, może być w pewnych aspektach bardziej kłopotliwy” — dodaje prezes organizacji.

Potrzebne są bardziej szczegółowe instrukcje dot. zmian w RDTL

Informacji o nowych zasadach funkcjonowania RDTL, oprócz lekarzy, poszukują także przedstawiciele organizacji pacjentów. Kancelarie prawne, specjalizujące się w prawie medycznym, organizują konsultacje i webinaria, podczas których starają się wyjaśnić najważniejsze dylematy. Mimo to, jak przyznają eksperci, dziś nie na wszystkie pytania da się uzyskać odpowiedź.

„Przedstawiciele organizacji pacjentów zgłaszają liczne wątpliwości dotyczące proponowanych zmian w RDTL. Niestety, w wielu przypadkach odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ w przepisach albo brakuje jasnych wytycznych, albo możliwe są różne ich interpretacje. Przykładowo, ustawodawca nie wskazał, czy pacjent będzie mógł zawnioskować o produkt w ramach RDTL w przypadku, gdy dany ośrodek nie podejmie kroków służących podaniu mu tego leku. Czy w takiej sytuacji będzie możliwe odwołanie? Albo: gdzie będą leczeni pacjenci korzystający obecnie ze skutecznej terapii w ramach RDTL w szpitalach I i II poziomu podstawowego systemu zabezpieczenia szpitalnego? I w jaki sposób zostanie zapewniona ciągłość terapii u tych chorych?” — wylicza niejasności Irena Rej.

Zadanie dla ministra zdrowia

Izba Gospodarcza „Farmacja Polska” podjęła w sprawie zmian w programie RDTL dialog z Ministerstwem Zdrowia. 7 grudnia odbyło się spotkanie, podczas którego zwrócono uwagę wiceministra Macieja Miłkowskiego na najważniejsze wątpliwości związane ze zmienionym programem RDTL.

„Przygotowaliśmy listę pytań, na które w opinii członków Izby należy odpowiedzieć w pierwszej kolejności, by zabezpieczyć pacjentom odpowiedni dostęp do terapii i kontynuację rozpoczętego już w mechanizmie RDTL leczenia. Zadeklarowaliśmy także pełną współpracę w skutecznym wdrażaniu zmian w programie RDTL. W zakresie szkolenia i kampanii informacyjnej o najważniejszych zmianach zarówno zespół Izby, jak i nasze kanały komunikacji pozostają do dyspozycji Ministerstwa Zdrowia. Warto pamiętać, że mówimy o Ratunkowym Dostępie do Technologii Lekowych — ratunkowym, czyli z założenia superpilnym, gdy ma czasu do stracenia” — podkreśla prezes organizacji.