Zakres krajowych regulacji

Rola państwa w kształtowaniu rynku leków oczywiście nie kończy się na ustanowieniu zasad refundacji, chociaż po przystąpieniu Polski do UE wiele kwestii jest już regulowanych przez prawo unijne. Tak są regulowane chociażby zasady rejestracji leków, zasady wytwarzania leków, wdrażanie i obowiązywanie systemów opracowywania technologii i jakości wytwarzania leków itd. Jednak wiele zagadnień, ważnych dla bezpieczeństwa lekowego społeczeństwa polskiego, wymaga opisania w polityce lekowej i określenia metod jej wdrażania. Wśród tych zagadnień są m.in.: zasady prowadzenia badań klinicznych, kontrola dobrej praktyki wytwarzania przez nadzór farmaceutyczny, dystrybucja leków, informacja o lekach dla chorych oraz dla fachowych pracowników ochrony zdrowia, metody optymalizacji wyboru leku dla chorego (receptariusze szpitalne i ambulatoryjne).

Tworzenie i funkcjonowanie dokumentu rządowego

Wpływ na realizowaną politykę lekową, a więc także na ten rynek mają wszyscy aktorzy sceny lekowej: farmaceuci, lekarze i pielęgniarki, administracja rządowa, zarządzający placówkami ochrony zdrowia, wytwórcy leków, hurtownicy i aptekarze. Dlatego oni wszyscy powinni współpracować przy tworzeniu polityki lekowej państwa.  Po opracowaniu wstępnego projektu i przesłaniu go do uzgodnień należy przewidzieć odpowiednio długi proces zgłaszania uwag, dyskusji, konferencji uzgodnieniowych. Politykę lekową tworzy się na wiele lat, na jej podstawie będą podejmowane coroczne inicjatywy prawne i proceduralne służące do osiągania założonych celów. 

Wpływ na zarządzanie lekami mają decyzje wielu resortów, dlatego polityka lekowa opracowana przez Ministerstwo Zdrowia powinna mieć charakter dokumentu rządowego, tzn. po zakończeniu etapu konsultacji, powinien on być przyjęty przez Radę Ministrów. Dokumentowi powinien towarzyszyć corocznie opracowywany harmonogram działań podejmowanych przez resorty i inne instytucje zaangażowane w realizację polityki lekowej państwa. Rezultaty tych prac powinny być corocznie raportowane na posiedzeniu Rady Ministrów, a także na posiedzeniach sejmowej Komisji Zdrowia. W przeciwnym razie dokument dotyczący polityki lekowej państwa pozostanie jeszcze jednym martwym dokumentem, co najwyżej do poczytania na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia. 

Wykorzystanie krajowego przemysłu farmaceutycznego

Państwo powinno oprzeć bezpieczeństwo lekowe obywateli na silnym, nowoczesnym, krajowym przemyśle farmaceutycznym, który jest w stanie sprostać nowym wyzwaniom. Musi on mieć jednak warunki do rozwoju. Nie służy mu nadmierna w ostatnich latach presja na obniżanie cen, przy jednoczesnej stałej tendencji podnoszenia wymogów warunków wytwarzania. 

Tymczasem wprowadzanie na rynek nowych leków generycznych i bionastępczych jest podstawowym warunkiem rozwoju i konkurencyjności firm. Zbudowany w ostatnich kilkunastu latach od nowa przemysł farmaceutyczny dostarcza na rynek nie tylko wysokiej jakości leki pokrywające potrzeby zdrowotne współobywateli, ale także płaci podatki i to w wysokości równej wydatkom na refundację wytwarzanych przez siebie leków. Przemysł ten zatrudnia bezpośrednio i pośrednio ok. 100 tys. pracowników, wprowadza innowacje produktowe, technologiczne i procesowe, poprawia bilans handlu zagranicznego, stale zwiększając eksport leków gotowych i substancji farmaceutycznych. 

Duże nadzieje budzą wypowiedzi ministrów zdrowia i rozwoju, podkreślających konieczność wsparcia krajowego przemysłu farmaceutycznego, jednego z najbardziej innowacyjnych w Polsce. Dlatego inicjatywę wiceministra zdrowia odpowiedzialnego za gospodarkę lekami opracowania dokumentu „Polityka lekowa państwa” przyjmujemy z uznaniem i nadzieją. 

Polityka lekowa jest jednym z najważniejszych gwarantów bezpieczeństwa pacjenta w systemie ochrony zdrowia, powinna więc być stale monitorowana i dostosowywana do zmieniającej się sytuacji epidemiologicznej, demograficznej, a także ekonomicznej. Dobrze opracowana, poddana szerokiej konsultacji w jej tworzeniu i wprowadzaniu zmian, uwzględniająca zasoby oraz doświadczenia krajowe i zagraniczne w jej prowadzeniu pozwala na lepsze, bardziej przemyślane prawodawstwo. Posiadanie dokumentu wyznaczającego na lata kierunek działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa lekowego Polaków jest ważnym obowiązkiem państwa.