Czy istnieje związek między chorobą Kawasakiego a COVID-19?

Brytyjskie Towarzystwo Intensywnej Terapii Dziecięcej (Paediatric Intensive Care Society - PICS) już pod koniec kwietnia 2020 r. alarmowało, że wzrasta liczba dzieci z COVID-19, u których odnotowano "stan zapalny obejmujący wiele układów", a także "nakładające się objawy zespołu szoku toksycznego i nietypowej choroby Kawasakiego".

*Urgent alert*

Rising no of cases presenting to #PedsICU with multi-system hyperinflammatory state, overlapping features of toxic shock syndrome & atypical Kawasaki disease, bloods consistent with severe #COVID19 - seen in both #SARSCoV2 PCR +ve AND -ve

Please share widely pic.twitter.com/Bj6YHLJ8zi

— PICSUK (@PICSociety) April 26, 2020

5 maja 2020 r. brytyjski minister zdrowia Matt Hancock potwierdził, że pewna liczba dzieci w Wielkiej Brytanii bez chorób współistniejących zmarła na rzadki zespół zapalny, który zdaniem naukowców może być powiązany z COVID-19.¹ Zespół ten swoimi objawami przypomina chorobę Kawasakiego - schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, prowadzące do zapalenia małych i średnich naczyń. Podobne przypadki odnotowano także we Francji, Włoszech, Hiszpanii czy Stanach Zjednoczonych.

COVID-19 a choroba Kawasakiego

Lekarze w północnych Włoch, jednego z obszarów najciężej dotkniętych pandemią SARS-CoV-2, w maju zgłosili wyjątkowo dużą liczbę dzieci poniżej 9. roku życia z ciężkimi przypadkami choroby Kawasakiego.¹

Z kolei 4 maja Hiszpańskie Stowarzyszenie Pediatryczne (Spain's Association of Pediatrics) poinformowało, że u części dzieci, które uzyskały dodatni wynik testu na obecność SARS-CoV-2 lub jego przeciwciał, pojawiły się objawy, które pokrywały się z objawami choroby Kawasakiego lub zespołu szoku toksycznego (TSS).¹ Zaznaczono, że objawy te wystąpiły głównie u dzieci w wieku szkolnym.

Natomiast w Paryżu "takie przypadki dotyczą około 20 dzieci" - powiedział AFP (Agence France Presse) Damien Bonnet, szef kardiologii dziecięcej szpitala Necker.²

Do tej pory we Francji odnotowano tylko jeden zgon z powodu tej tajemniczej choroby. 14 maja francuska agencja zdrowia publicznego SPF poinformowała o śmierci 9-letniego dziecka, mającego objawy choroby zbliżonej do choroby Kawasakiego, opisanej u młodych pacjentów, którzy mieli kontakt z koronawirusem.⁶

Chore dziecko, zanim zostało przewiezione do tej specjalistycznej kliniki, w domu doznało "poważnego niedomagania w związku z zatrzymaniem krążenia" - powiedział lekarz. Dodał, że pacjent przebywał w klinice przez siedem dni i zmarł w zeszłym tygodniu w sobotę [9 maja - przyp. red.].⁶

U dziecka, które zmarło z powodu "zaburzenia neurologicznego związanego z zatrzymaniem krążenia", badania serologiczne "wykazały, że miało ono kontakt" z koronawirusem, ale objawy COVID-19 nie rozwinęły się - powiedział AFP prof. Fabrice Michel, dyrektor oddziału intensywnej terapii pediatrycznej Centrum Szpitalno-Uniwersyteckiego La Timone w Marsylii.⁶

Z kolei nowojorskie władze poinformowały 14 maja, że do 100 wzrosła liczba dzieci chorujących na tak zwany pediatryczny wieloukładowy zespół zapalny (PMIS), który jest łączony z koronawirusem. W ciągu ostatniej doby stwierdzono 18 nowych przypadków.⁵

Burmistrz Nowego Jorku Bill de Blasio powiadomił na konferencji prasowej, że na 100 stwierdzonych przypadków PMIS, 55 dzieci uzyskało pozytywny wynik na obecność koronowirusa lub przeciwciał. Sugeruje to - jak podkreślił burmistrz - że wcześniej były nim zakażone i wyzdrowiały.⁵

W mieście zmarł już z powodu PMIS pięcioletni chłopiec, a w całym stanie Nowy Jork w sumie troje dzieci.⁵

Także szpital dziecięcy Cohena w Long Island potwierdził, że 25 dzieci jest hospitalizowanych z objawami podobnymi do choroby Kawasakiego. 11 z nich trafiło na oddział intensywnej terapii, ponieważ wymagały m.in. wsparcia układu oddechowego i krwionośnego.³

"Chociaż związek tego syndromu z COVID-19 nie jest jeszcze ustalony i nie wszystkie z tych przypadków miały pozytywny wynik testu DNA lub serologicznego na COVID-19, prosimy wszystkich, aby skontaktowali się z nami natychmiast, jeśli zobaczą pacjentów z określonymi przez nas symptomami" - zaapelowała komisarz ds. zdrowia w Nowym Jorku Oxiris Barbot.³

Brytyjski minister zdrowie również zauważył, że objawy przypominające chorobę Kawasakiego występowały także u dzieci z ujemnym wynikiem testu na obecność koronawiusa. 

"Jest pewna liczba dzieci, które zmarły, a nie miały chorób współistniejących. To nowa choroba, która naszym zdaniem może być spowodowana przez koronawirusa. Nie jesteśmy w 100 procentach pewni, ponieważ niektóre osoby, które na to zachorowały, nie uzyskały pozytywnego wyniku testu [na koronawirusa] - powiedział Hancock rozmowie z radiem LBC.¹ 

W telewizji CBS dr Max Gomez zaznaczył, że nie wszystkie dzieci mają jednakowe objawy. Mogą mieć też inne niż najczęściej przytaczane. Przyczyny choroby są w dużej mierze owiane tajemnicą. Zdaniem Gomeza dzieci mogą mieć układ odpornościowy nadmiernie reagujący na infekcję wirusową, koronawirusa lub innego wirusa, co prowadzi do niekontrolowanego zapalenia.⁵

W leczeniu stosuje się, jak na razie, leki przeciwzapalne, rozrzedzające krew i niektóre przeciwciała. Lekarze w USA zalecają, aby dzieci w wieku powyżej dwóch lat nie opuszczały swoich domów, zaś gdy wychodzą na zewnątrz, nosiły maski i utrzymywały dystans społeczny.⁵

COVID-19 a choroba Kawasakiego: stanowisko WHO

Podczas wirtualnej konferencji prasowej, która odbyła się 29 kwietnia 2020 r., przedstawiciele Światowej Organizacji Zdrowia potwierdzili, że dotarły do nich informacje dotyczące związku COVID-19 i choroby Kawasakiego i badają przypadki rzadkich stanów zapalnych u najmłodszych.

"W niektórych krajach europejskich opisano kilka rzadkich przypadków dzieci, które miały zespół zapalny podobny do zespołu Kawasakiego - powiedziała dr Maria Van Kerkhove z Programu Ratunkowego WHO i podkreśliła, że wydaje się, iż jest to rzadkie powikłanie. Z dotychczasowych obserwacji wynika, że większość dzieci przechodzi infekcję COVID-19 łagodnie - zaznaczyła.

"Poprosiliśmy, aby globalna sieć klinicystów systematycznie rejestrowała informacje o dzieciach [z ww. objawami choroby - przyp. red.], abyśmy mogli lepiej ją zrozumieć i leczyć" - dodała.

Z kolei dr Michael Ryan powiedział, że "Jest to bardzo ważna obserwacja [...] że wirus SARS-CoV-2 powodujący COVID-19 powoduje zapalenie i atakuje tkanki inne niż tkanka płuc. Jesteśmy w sytuacji, w której klinicyści sprawdzają, jakie są inne skutki zakażenie koronawirusem".

1. Guy Faulconbridge, Kate Holton, UK says some children have died from syndrome linked to COVID-19, Reuers

2. Rare inflammatory syndrome seen in children with COVID-19, France24

3. Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski, USA/ Lekarze nowojorscy alarmują o zagrażającej życiu dzieci chorobie Kawasakiego, PAP

4. WHO, COVID-19 virtual press conference - 29 April, 2020

5. Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski, W Nowym Jorku 100 przypadków dziecięcej choroby łączonej z koronawirusem, PAP

6. Francja/ Pierwsze dziecko zmarło na chorobę zbliżoną do choroby Kawasakiego, PAP