CBOS: co piąty Polak wykazuje objawy depresji

Co piąty Polak wykazuje przynajmniej łagodne objawy depresji, a mniej niż co setny objawy bardzo nasilone. O badaniu CBOS opowiada dr Piotr Toczyski, psycholog z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.

CBOS: co piąty Polak wykazał objawy depresji

- Brak w minionych dwóch tygodniach przed ankietą jakichkolwiek objawów depresji wykazało w momencie badania 72,7 proc. ankietowanych Polaków. Łagodne objawy wykazało 14,2 proc, umiarkowane 4,3 proc., nasilone 2,2 proc., a wyraźnie silne objawy 0,7 proc. ankietowanych. Można więc powiedzieć, że co piąty Polak w tym badaniu wykazał objawy depresji. Nie jest to oczywiście kliniczna diagnoza depresji, taką bowiem stawia lekarz lub psycholog, uwzględniając także inne techniki diagnostyczne. Daje nam jednak wyobrażenie o tym, czego doświadczają mieszkańcy Polski w zakresie zdrowia psychicznego w rzeczywistości, którą nazywamy kruchą, niespokojną, nieliniową i niezrozumiałą - mówi dr Piotr Toczyski.

Dodaje, że w wielu krajach Europy testy kwestionariuszowe wykrywające depresję są dostępne w każdej przychodni. - Wchodząc do lekarza pierwszego kontaktu w jakiejkolwiek innej sprawie, pacjent ma już ze sobą wypełniony w poczekalni formularz, który lekarz przy okazji wizyty interpretuje. Jeżeli kwestionariusz zasugeruje depresję, lekarz rodzinny od razu sam prowadzi dalszą diagnozę i podejmuje leczenie pacjenta albo zaleca pacjentowi wizytę u psychiatry, psychologa czy psychoterapeuty - zaznacza.

O jakie objawy pytali Polaków ankieterzy CBOS?

Jak mówi psycholog, podobnie jak w zbliżonych badaniach GUS, uwzględniono osiem z dziewięciu pozycji kwestionariusza PHQ-9 (Patient Health Questionnaire), który jest przeznaczony do przesiewowego wykrywania depresji.

Pierwszym objawem jest niewielkie zainteresowanie wykonywanymi czynnościami lub odczuwanie niewielkiej przyjemności z ich wykonywania. Drugi to uczucie smutku, przygnębienia lub beznadziejności. Trzecim objawem w przesiewowym kwestionariuszu depresji są kłopoty z zaśnięciem lub przerywany sen, albo zbyt długi sen. Dalej na liście jest uczucie zmęczenia lub brak energii (objaw czwarty) i brak apetytu lub przejadanie się (objaw piąty). Szóstym objawem depresji jest poczucie niezadowolenia z siebie – lub uczucie, że jest się do niczego albo że osoba wypełniająca kwestionariusz zawiodła siebie lub rodzinę. Siódmym objawem są problemy ze skupieniem się, np. przy czytaniu gazety lub oglądaniu telewizji. Ósmym objawem jest poruszanie się lub mówienie tak wolno, że inni mogliby to zauważyć - albo wręcz przeciwnie - niemożność “usiedzenia” w miejscu lub podenerwowanie powodujące ruchliwość znacznie większą niż zwykle.

Jak w badaniu wypadli użytkownicy internetu? Okazało się, że internauci wręcz rzadziej deklarują przeżywanie ostatniego objawu depresji - 91 proc. twierdzi, że są od wolni od zmiany ruchliwości w porównaniu do 83 proc. pozostałej populacji, niekorzystającej z internetu. Internauci deklarują też więcej wolności od objawu czwartego, czyli uczucia zmęczenia lub braku energii. Nie doświadcza tego objawu 52 proc. internautów wobec niedoświadczających go 43 proc. osób pozostających poza internetem. Jednak internauci nieco gorzej śpią, różnica wyniosła 5 punktów procentowych.

Badanie dr. Piotra Toczyskiego jest jednym z elementów jego większego przedsięwzięcia badawczego "Izolacja społeczna w czasie epidemii a wycofanie projekcji na temat Internetu", realizowanego na styku konsorcjów World Internet Project i EAAD-Best.eu w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.

Badanie przeprowadzono w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Zrealizowano je w dniach od 30 maja do 9 czerwca 2022 roku na próbie liczącej 1050 osób.

Pierwszy w Polsce lokalny alians przeciw depresji

Pierwszy w Polsce lokalny alians przeciw depresji, utworzony pod patronatami prezydenta Warszawy i burmistrza warszawskiego Śródmieścia, przygotował film edukacyjny o depresji. Głosu użyczyła Krystyna Janda, dyrektor artystyczna warszawskiego Teatru Polonia.

– Zachęcamy do szerokiego dzielenia się tym filmem, bo wiedza w nim zawarta może pomóc ratować zdrowie psychiczne, a nawet życie. Depresja niesie bowiem ciężkie cierpienie i bywa chorobą śmiertelną. Czterominutowy animowany film edukacyjny, w którym lokalne głosy opowiadają o depresji, dostępny jest też we Włoszech, Hiszpanii, Irlandii, Estonii, Grecji, Bułgarii i na Węgrzech. Stworzyli go wspólnie uznani europejscy psychiatrzy i psychologowie z certyfikatem Best Practice (najlepszych praktyk) Światowej Organizacji Zdrowia i Komisji Europejskiej - mówi dr Toczyski.

Śródmiejski Alians Przeciw Depresji powstał, aby uwrażliwiać społeczność lokalną na sytuację osób zagrożonych lub doświadczających depresji oraz pomagać w zapobieganiu zachowaniom samobójczym.

Pierwsze w krajach Europy Środkowej sojusze przeciw depresji powstały równolegle w trzech europejskich stolicach: w Warszawie, Sofii i Atenach. W Europie jest tych aliansów już ponad sto.

Metodę aliansu sprowadził do Polski właśnie dr Piotr Toczyski.

W Unii Europejskiej z powodu samobójstw umiera co roku około 48 tys. osób, czyli ponad dwukrotnie więcej niż w wypadkach samochodowych. Ponad połowa z tych osób cierpiała na depresję.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Nowe zarządzenie NFZ: Fundusz będzie gromadził dane dot. pacjentów leczonych z powodu prób samobójczych

Szukałem sukcesu, „znalazłem” depresję. Co dalej?